کشف جدید محققان درباره تاثیر راز و نیاز بر تحقیقات علمی/ نماز بنزین معنوی انسان

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ دومین کنگره نماز و سلامت روان صبح امروز ۸ اسفند ماه با حضور غلامعلی افروز استاد ممتاز دانشگاه تهران، محمود مظفر، قائم مقام ستاد اقامه نماز و حسن رحیم‎پور ازغدی، عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، حجت الاسلام سید جواد بهشتی مشاور وزیر آموزش و پرورش و سید محسن فاطمی در محل دانشگاه الزهرا برگزار شد.

رحیم‌پور ازغدی در بخشی از این همایش با بیان اینکه وقتی راجع به نماز و سلامت روان بحث می‌شود چند پیش‌فرض در ذهن‌ها متبادر می‌شود گفت: اولین نسبت نماز و سلامت روان بین انسان و خداوند است. خداوندی که ارتباط انسان با او در نحوه رفتار و زندگی او تاثیر می‎گذارد. دومین نسبت بین انسان با خود و سوم ارتباطی است که با جهان هستی برقرار می‌کنند؛ همه این نسبت‌ها تحت تاثیر خداوند است و یک ارتباط علی و معلولی است. در این نسبت‌ها برخی اوقات رابطه دو طرفه و گاهی یک طرف است.

وی در ادامه با اشاره به سطوح مختلف نظریه‎پردازی نسبت به به نماز و آثار آن بر روان افراد گفت: گروهی معتقدند روان انسان جزء لوازم جسمش است، به این معنی که یک حقیقت روحانی مجرد از ماده دارد که جسم به او تکیه داده است. آنان معتقدند که ما تنها جسم و غریزه هستیم که برخی غرایز نسبت به غرایز دیگر لطیف‎تر هستند. این تفکر اوج افراطی‌گری است. نگاه دیگر اصل وجودی خدا است؛ که این گروه معتقدند وجود خدا را می‌توانیم بپذیریم، خدایی که ما را خلق کرده اما خدایی که با او صحبت می‌کنیم و با او ما صحبت کنند را نمی‌توانیم بپذیریم.

رحیم‌‎پور ازغدی با تاکید بر اینکه این عالم و جهان هستی با مدیریت رحمانی و خاص به همه موجودات و انسان‏ها مدیریت می‌شود، تصریح کرد: این جهان دیوانه نیست و حکیمانه مدیریت می‎شود، این جهان ظالم نیست و عالمانه مدیریت می‏شود و تمام صفات خداوند علاوه بر اینکه توصیف خداوند است به نحوی توصیف انسان و جهان است.

عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: با تمام این اوصاف و صفت‏‎های خداوند انسان می‏‎تواند خالقش را بشناسد و سپس خدا را درک کند؛ تاثیر این خدا شناسی و ارتباط با خداوند را می‌توانیم در خودمان هم بشناسیم. زمانی که خداوند می‌فرماید با یاد من دلها را می‎گیرد، به این دلیل است که ما اگر می‎خواهیم تغییر و رفتاری را انجام دهیم باید با یاد خدا آن را عملی کنیم، اگر خدا را پیش روی خودتان ببینید هم رفتارتان خدای خواهد شد و هم آرامش خدایی پیدا خواهید کرد.

علت اصلی اضطراب‎های انسان
این پژوهشگر دینی در ادامه با بیان اینکه علت اصلی اضطراب‎های انسان این است که نمی‎داند از کجا آمده به کجا می‌رود و در کجا قرار دارد تصریح کرد: به همین جهت است که ما تعادلی در زندگی نداریم و نمی‌توانیم به موفقیت دست پیدا کنیم؛ لذا انبیا به ما گفته‌اند چیزی که شما را نجات می‎دهد این است که جایمان را بشناسید و نسبت به اول آخر عالم که خداست در عمل کردن و سبک زیستن شناخت پیدا کنیم و بدانیم که خدا هست و خود را در مقابل خالق هستی که مهربان، رحیم و منتقم است ببینیم.

وی ادامه داد: در نگاه انبیا دنیا مزرعه آخرت و وسیله‌ای برای آن است و هدف آخرت یعنی ابدیت ورای عالم ماده؛ آخرت بعد از مرگ نیست و از همین دنیا شروع می‌شود؛ آخرت باطن دنیا است و از همین‎جا شروع می‎شود و دنیا ظاهر آخرت است. زمانی که خداوند در قرآن می‎فرماید هر لحظه می‎آفریند و آفرینندگی مدام وجود دارد نشان از وسعت و عظمت خداوند است. ما نمی‌دانیم اول و آخر این عالم چیست و کجاست و همین خدایی که آنرا در ۵ حرف خلاصه کرده‌ایم در هرثانیه میلیون‎ها و میلیاردها تغییر را در بدن ما مدیریت می‎کند، حرکت‎هایی که اگر هر کدام از آنها متوقف شود می‌توانند مشکلات زیادی را برای ما به وجود آورد و زندگی ما را مختل کنند؛ حال این خدا با انسان حرف دارد و پیامش را از طریق انبیا برای ما فرستاده است و از ما خواسته که ما نیز با او حرف بزنیم.

رحیم‌پور ازغدی افزود: خدا قرآن را برای ما فرستاد که آرام باشیم و درس زندگی را از او یاد بگیریم. لذا نماز می‌توانند آرامش انسان را در این عالم هستی محقق کنند. تمامی انبیا آمدند تا به ما بگویند آن چیزی که اصالت دارد خداوند است و هدف اوست و سایر چیزها وسیله هستند؛ نماز هم وسیله رسیدن به خداست؛ نماز خواندن ما نباید منتی برای خدا باشد، کسی که نماز می‎خواند و از نماز خواندن خود مغرور می‎شود و بر سر خدا منت می‎گذارند مانند بیماری است که به پزشک خود می‎گوید داروهایی که تو تجویز کردی را خوردم و خوشحال باش که من این داروها را می‎خورم؛ خداوند در نماز به ما می‌گوید سه وعده با من صحبت کنید و غیر از سخنان و پیامی که به انبیا گفته‌ام صحبت‌های خودتان را هم بیان کنید.

عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: خداوند در نماز از طریق دل و عقل با شما صحبت می‌کنند و هر مقدار که این نمازخالص‏تر باشد پیام‏های خصوصی بیشتری را انسان از سوی خدا دریافت خواهد کرد. امروز محققان جهان به این نتیجه رسیدند که اکثر کشفیات عالم بر اساس عبادت و گفت‎وگو با خداوند انجام شده است؛ این ذهنیت پیدا شده که وقتی بشر با خدای خود راز و نیاز می‏کنند تفکرات و خلاقیت بیشتری پیدا خواهد کرد؛ وقتی که مسئله سلامت روان مطرح می‏شود روان به معنی انسان است؛ لذا اول باید انسان را تعریف کنیم و بشناسیم و این شناخت انسان در مکاتب مختلف اختلافات زیادی دارد. زمانیکه نتوانیم انسان را بشناسیم نمی‌توانیم بگوییم چه کسی سالم و سلامت و چه کسی غیر از آن است.

رحیم‎پور ازغدی گفت: نماز انسان را از فسادها دور می‎کنند و نمی‌توان در عین اینکه نماز است فساد هم باشد؛ اما اگر می‌بینیم که این احساس وجود ندارد و اینگونه نیست به خاطر این است که نماز درست را نمی‎خوانیم، ولی همین نماز خواندن ظاهری هم خودش اثرگذار است چراکه تنها راه ارتباط با خالق هستی است.

بنزین معنوی انسان
وی عنوان کرد: انسان هر چند ساعت باید خود را شارژ کنند و نماز مانند یک بنزین معنوی برای انسان عمل می‎کند و کسی که می‌خواهد در زندگی به جلو حرکت کند نیاز به این بنزین دارد. انسانی که این بنزین را نزند متوقف خواهد شد و لذا لازم است که در روز چند مرتبه خود را شارژ کند تا بتواند به جلو حرکت کند. روان سالم بدون ارتباط با خداوند امکان ندارد. در روانکاوی و روان و درمانی برخی از بیماری‎های روحی و روانی وجود دارد که اسلام درمان آنها را به صراحت بیان کرده است، این بیماری‌ها مانند سوءظن داشتن، قضاوت کردن، سرک کشیدن در زندگی و حریم خصوصی دیگران، حسادت و امثال آن است. در روایات اخلاقی ائمه می‎گویند اگر اخلاقت خود را با خداوند حفظ کنیم راحت‌تر می‌توانیم زندگی کنیم، کمتر زجر می‏کشیم و زندگی سالم‏تری خواهیم داشت؛ اما هدف اصلی این است که طبق نگاه الهی بتوانیم اصالت بیشتری به نماز بدهیم و از خود آزاری، تخریب نفس و بیماری‎هایی که یاد کردیم جلوگیری کنیم.

وی با بیان اینکه سلامت روان و آرامش یکی از اهداف تعلیم و تربیت اسلامی گفت: هدف اصلی تعلیم و تربیت اسلامی و سلامت روان رسیدن به همان سه سوالی است که امیر مومنان حضرت علی(ع)، به آن اشاره کرده است و آن این است که در گذشته کجا بوده‌ایم؟ اینجا چه می‎کنیم؟ و به کجا می‎رویم؟ و بعد از آن چه می‎شود. حضرت می‎فرمایند کسی که به این سوال‎ها فکر نکند احمق است؛ لذا نماز و دعا کردن یعنی اینکه مداوم با خود این سوال‎ها را مرور کنیم و با خود بگوییم که در کجا قرار داریم، از کجا آمده‎ایم و به کجا خواهیم رفت. اگر کسی بداند برای چه نماز می‎خواند دیگر غمگین نخواهد شد و زندگی راحت و شادی را تجربه خواهد کرد. معصوم می‎فرماید نماز هیچ کس مانند دیگری نیست و هرکس به قدر روح، عقل و احساس خودش آن را درک می‎کنند، پس اگر به این مسائل معتقد باشیم هم سلامت روان ممکن خواهد شد و هم آرامش دنیا حاصل می‎شود.

به گزارش ایکنا؛ در ادامه این سخنان حجت الاسلام و المسلمین جواد بهشتی، مشاور وزیر آموزرش و پرورش با بیان اینکه کلیات نماز را به ۱۷ قسمت تقسیم‏بندی کرده‌ام گفت: اسم این ۱۷ قسمت را پله پله تا ملاقات خدا گذاشته‌ام. این ۱۷ قسمت از وضو آغاز و با تعقیبات نماز پایان پیدا می‏کند. ده سال قبل ۵۲ تحقیق و پروژه پیرامون نمازخانه جمع‏‌آوری شد که در آن به ۱۳ دلیل نماز نخواندن افراد اشاره کرد. فراوانی اول در مورد این بود که بسیاری از این افراد فلسفه نماز را نمی‌دانستند و دوم تاثیرات آن را در زندگی خودشان درک نکرده بودند.

وی افزود: پیامبر گرامی اسلام می‏‎فرمایند «کلید بهشت نماز و کلید نماز وضو است». کلمه کلید معنای خاصی دارد و زمانیکه می‎فرمایند کلید نماز وضو است نشان از اهمیت این مسئله دارد؛ اما متاسفانه ما خیلی کم به آن پرداخته‌ایم. زمانی که افراد در محضر امامان معصوم حضور پیدا می‌کردند و از آنها درخواست توصیه برای خواندن یک نماز خالصانه را داشته‌اند آنها تأکیداش بر روی وضو بود. امام رضا (ع) با اشاره به خواص وضو می‎فرمایند «ابتدای وضو نظافت و طهارت و انتهای آن شادابی و روشنایی دل است». پس اولین تاثیر روانی نماز همین وضو است که باید برای ملاقات خدا آماده شویم.

حجت الاسلام بهشتی ادامه داد: مسئله بعدی وقت نماز است؛ خداوند متعال نسبت به زمان قسم می‌خورد و زمانی که خداوند نسبت به هر چیزی قسم می‌خورد یعنی گوهری در آن نهفته است. خداوند نماز را با وقت اعلام کرده است و آن‌را پدیده‌ای زمان‏دار اعلام کرده که اگر از زمان خودش خارج شود اثراتش کم خواهد شد. دلیل تاکید خداوند بر روی وقت نماز با توجه به گفته بزرگان دین این است که ما سایر کارهای خودمان را هم مانند نماز و به موقع خودش انجام دهیم تا بتوانیم در زندگی به موفقیت دست پیدا کنیم.

وی بیان کرد: مسئله بعدی لباس نمازگذار است، که یکی از مقدمات نماز بیان شده است؛ خداوند فرموده که از آسمان لباس را فرستادیم و این حکایت از قدسی بودن لباس دارد؛ زمانی‌که به نمازگزار توصیه می‌شود زیباترین، خوشبوترین و مرتب‎ترین لباس‎های خود را در هنگام نماز برتن کنید همین مسئله بر سلامت روان فرد نیز تاثیر می‏گذارد؛ امامان ما زمانی که نماز را اقامه می‌کردند نیکوترین لباس‎های خود را برتن می‎کردند. ما حتی از رنگ لباس نیز تاثیر می‎پذیریم و خداوند می‎فرماید که رنگ آن باید روشن و سفید باشد. همچنین بر حلال بودن لباس نمازگزار نیز تأکید شده است.

حجت الاسلام بهشتی در ادامه افزود: مسئله بعدی مکان نمازگذار است، که محل نماز نباید قصبی باشد و تکان نداشته باشد. لذا بهترین مکان برای نماز خواندن مسجد است و حدیث داریم که مومن در مسجد مانند ماهی در آب است.