پایاننامه . سایر – دانشکده علوم حدیث . ۱۳۹۱ . کارشناسی ارشد
موضوع: علوم انسانی
استاد راهنما: مهدی مهریزی | استاد مشاور: محمدرضا سبحانی نیا | دانشجو: سمیه طهماسبی صدیق
روش تفسیر روایی، یکی از رایجترین و استوارترین روشهای تفسیری قرآن است که جایگاه ویژهای در بین روشهای تفسیری داشته و همواره مورد توجه مفسران بوده است. پژوهش حاضر با استناد به روایات تفسیری و منبع قرار دادن آنها، به تبیین آیات ۶۶ تا ۱۱۱ سوره إسرا میپردازد. تفسیر قمی، عیاشی، صافی و البرهان، از تفاسیر روایی شیعه و روایات نبوی درالمنثور از منابع اهل سنت، مستند پژوهش پیشرو میباشد. در این آیات به موضوعاتی مانند توجه فطری به خداوند در گرفتاریها، قدرت خدا بر خلق مجدد بشر هنگام برپایی قیامت، یکتایی خداوند، انعام الهی به بندگان و کفران نعمت از جانب ایشان، برتری آدمیان بر مخلوقات، هدایت و ضلالت بشر، مباحثی مربوط به نماز و نماز شب، ویژگیهای قرآن، بیان بهانهها و توطئههای مشرکان، بیان برخی احوال بنیاسرائیل و معجزات نهگانه موسی? پرداخته شده است. هر چند یافتههای این پژوهش نشان میدهد، روایات ذکر شده در تفاسیر مورد نظر، پاسخگوی تبیین و تفسیر کلیه آیات وارده نیست. برای رسیدن به مفهوم صحیح آیه نیاز است که به واژهشناسی برخی مفردات آیه پرداخته شود. به همین منظور، در پژوهش حاضر، ۶۰ واژه از میان آیات، برگزیده و بررسی شدهاند. در این مجموعه ۲۸۰ روایت در ذیل آیات بیان شده است که حدود ۶۰ روایت از آنها، مربوط به اقامه نمازهای پنجگانه و نماز شب، میباشد. شاید بتوان گفت، مهمترین موضوع روایات در این پژوهش، مسئله نماز است، که جزئیات آن را جز از طریق روایات نمیتوان به دست آورد. در سایر موضوعات نیز، تبیین جزئیات مربوط به آیه، مهمترین شاخصه روایات تفسیری این مجموعه میباشد. در تحلیل روایات این پژوهش، به گونهشناسی و آسیبشناسی احادیث و استخراج پیام آنها پرداخته شده. بیشترین روایات از گونه “ایضاح مفهومی” و “بیان مصداق” میباشند. مهمترین آسیبهای ذکر شده، ارسال سند، تعارض روایت با آیات قرآن کریم یا با زمان نزول آیه یا نقل به معنا بوده است. به علاوه، ۱۱۵ پیام هدایتی نیز از این مجموعه روایات تفسیری، استخراج شده است.
مفاهیم کلیدی: تفسیر قرآن کریم، سوره إسرا (آیات ۶۶ تا ۱۱۱)، تفسیر روایی، آسیبشناسی روایات، گونهشناسی روایات.
ثبت دیدگاه