مدیر کل ارتباطات خراسان جنوبی چالش‌ها و فرصت های بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در ترویج فرهنگ نماز را تشریح کرد
به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان خراسان جنوبی، هفدهم شهریور ماه ، مصطفی بهی مدیر کل ارتباطات و فناوری اطلاعات خراسان جنوبی با عنایت به برگزاری سی و دومین اجلاس سراسری نماز با عنوان “اقامه نماز، مادران، فرزندان و فناوری‌های نوین” در گفتگو با روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان به تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در ترویج فرهنگ نماز در استان پرداخت.
مشروح این گفتگو را در ادامه بخوانید:
۱-فناوری‌های نوین و فضای مجازی چه فرصت‌ها و تهدیدهایی برای ترویج نماز در نسل نو ایجاد کرده‌اند؟
فناوری‌های نوین و فضای مجازی فرصت‌های قابل توجهی برای ترویج نماز در نسل نو فراهم کرده‌اند. دسترسی سریع و گسترده به محتوای دینی و آموزشی، ایجاد اپلیکیشن‌ها و بازی‌های تعاملی، و توسعه شبکه‌های اجتماعی موجب شده است که یادگیری نماز جذاب‌تر و تعاملی شود و حس تعلق به جامعه دینی در نوجوانان تقویت شود. علاوه بر این، بهبود زیرساخت‌های ارتباطی در شهرها و حتی روستاها، از جمله دسترسی به اینترنت پرسرعت و شبکه‌های موبایل، امکان بهره‌برداری گسترده از این فناوری‌ها را برای تمامی اقشار نسل نو فراهم کرده است. با این حال، این فناوری‌ها تهدیدهایی نیز دارند؛ از جمله دسترسی نسل نو به محتوای نامناسب، کاهش تعاملات خانوادگی و اجتماعی واقعی، و گسترش اعتیاد به فضای مجازی که می‌تواند تمرکز و انگیزه برای انجام عبادات را کاهش دهد.
۲-چگونه می‌توان از ابزارهای دیجیتال و اپلیکیشن‌ها برای آموزش نماز و تقویت فرهنگ دینی بهره برد؟
ابزارهای دیجیتال با تولید محتوای جذاب و تعاملی مانند انیمیشن، بازی‌های مذهبی و موشن‌گرافیک‌های کوتاه می‌توانند مفاهیم نماز را به زبان ساده برای کودکان و نوجوانان آموزش دهند. از سوی دیگر، اپلیکیشن‌های تخصصی با قابلیت هایی مثل یادآور اوقات شرعی، آموزش گام‌به‌گام وضو و نماز با تصویر، و قابلیت پیدا کردن قبله، عمل به فریضه را آسان می‌کنند.
در بعد اجتماعی، ایجاد کمپین‌ها و چالش‌های مثبت (مثل نماز اول وقت) در شبکه‌های اجتماعی و تشکیل گروه‌های مجازی برای پرسش و پاسخ و اشتراک‌گذاری تجربیات، می‌تواند فضای همدلی و انگیزه ایجاد کند. نکته کلیدی، مدیریت این فضا توسط نهادهای مذهبی و خانواده‌هاست تا با تولید محتوای اصیل و پاسخ به شبهات، از ابزار دیجیتال به‌عنوان یک رسانه مکمل برای تقویت فرهنگ دینی بهره برداری شود.
۳-تجربه‌های موفق استان در استفاده از فناوری برای آموزش و جذب نسل نو به نماز چیست؟
در استان خراسان جنوبی با وجود دسترسی حال حاضر بیش از ۸۵ درصد روستاهای استان و همچنین دسترسی شهرهای استان به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت پرسرعت می توان به طور هوشمندانه و مبتنی بر فناوری اطلاعات در ترویج فرهنگ نماز تبرنامه ریزی کرد.
در موضوعات عقیدتی در بهار سال جاری با همکاری دانشگاه صنعتی بیرجند رویداد فناورانه ایثار و شهادت برگزار شد که حضور جوانان خلاق و ایده پرداز در این رویداد حاکی از علاقه جوانان و شور نشاط آنها در رویدادهای فرهنگی عقیدتی مبتنی بر فناوری اطلاعات می باشد که قطعا با برنامه ریزی رویدادهای فناورانه در حوزه نماز هم می توان از ظرفیت فکری خود جوانان در این حوزه ها برای ترویج هر چه بیشتر فرهنگ نماز بهره جست و می توان بدین منظور در بعد اجتماعی، با اجرای کمپین‌های پرشور مجازی در شبکه‌های اجتماعی و برگزاری مسابقات عکاسی و پخش زنده مراسم نماز جماعت، فضایی پویا و مشارکتی ایجاد کرد.
این رویکرد ترکیبی که بر خلاقیت، پاسخگویی به شبهات و استفاده از ظرفیت‌های محلی استوار است، تلاشی ازرشمند در جهت ارتقا هر چه بیشتر فرهنگ والای نماز و نمازخوانی خواهد بود.
۴-چه راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی فضای مجازی بر نمازخوانی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می‌کنید؟
برای کاهش اثرات منفی فضای مجازی بر نمازخوانی کودکان و نوجوانان، راهکار اصلی مدیریت هوشمندانه در سطح خانواده است. با تعیین قوانین شفاف برای محدودیت استفاده از فضای مجازی در اوقات نماز و ارائه جایگزین‌های جذاب مانند فعالیت‌های گروهی و سرگرمی‌های غیردیجیتال، از غرق شدن آنان در فضای مجازی جلوگیری می‌کند.
در سطح کلان، نهادهای فرهنگی و مذهبی باید با تولید محتوای جذاب و تعاملی (انیمیشن، بازی‌های مذهبی، کلیپ‌های کوتاه) و استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی برای ترویج کمپین‌های مثبت مانند نماز اول وقت، فضای مجازی را به حوزه‌ای برای ترویج نماز تبدیل کنند.
همچنین، آموزش سواد رسانه‌ای و برگزاری برنامه‌های گروهی در مساجد و مدارس، موجب تقویت روحیه جمعی و کاهش وابستگی صرف به فضای مجازی می‌شود.
۵- چه برنامه‌هایی برای هماهنگی فناوری و آموزش دینی در استان وجود دارد؟
اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال جاری آمادگی دارد از محل طرح تبصره ۱۸ قانون بودجه حمایتهای تسهیلاتی لازم برای توسعه خدمات فناورانه حوزه نماز ارائه نماید و متقاضیان می توانند با اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان در تماس حاصل فرمایند
۶)نقش رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای دیجیتال در فرهنگ‌سازی نماز برای نسل نو چگونه قابل بهره‌برداری است؟
رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای دیجیتال، به‌ویژه در عصر حاضر، نقش مهمی در فرهنگ‌سازی نماز برای نسل نو ایفا می‌کنند. این ابزارها با قابلیت دسترسی گسترده و تعامل سریع، امکان انتقال مفاهیم دینی را به شیوه‌ای جذاب و متناسب با ذائقه جوانان فراهم می‌آورند.
از طریق تولید محتوای متنوع مانند ویدئوهای آموزشی، پادکست‌ها، اینفوگرافیک‌ها و پست‌های انگیزشی، می‌توان به ترویج نماز و اهمیت آن در زندگی روزمره پرداخت. همچنین، با استفاده از کمپین‌های آنلاین، می‌توان مشارکت و همبستگی اجتماعی را در این زمینه تقویت کرد.
برای بهره‌برداری مؤثر از این ظرفیت‌ها، لازم است که نهادهای دینی و فرهنگی با همکاری متخصصان فضای مجازی، استراتژی‌های مناسبی برای تولید و توزیع محتوای نماز در بسترهای دیجیتال تدوین کنند. این همکاری می‌تواند شامل برگزاری مسابقات آنلاین، راه‌اندازی چالش‌های نمازی، و ایجاد پلتفرم‌های تعاملی باشد که جوانان را به مشارکت فعال در ترویج نماز تشویق کند.
در این راستا، توجه به نیازها و علایق نسل نو و استفاده از زبان و قالب‌های نوین ارتباطی، می‌تواند تأثیرگذاری این اقدامات را دوچندان کند.
۷)پیشنهاد حضرت‌عالی برای مشارکت خانواده‌ها و مدارس در استفاده مثبت از فناوری چیست؟
برای بهره‌برداری مثبت از فناوری در تربیت نسل نو، همکاری مؤثر خانواده‌ها و مدارس امری ضروری است. این دو نهاد تربیتی با هم‌افزایی می‌توانند از ظرفیت‌های فناوری برای ارتقای کیفیت آموزش و پرورش استفاده کنند.
برای مثال، استفاده از پلتفرم‌های آموزشی آنلاین می‌تواند به معلمان این امکان را بدهد که با والدین در ارتباط باشند و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان را پیگیری کنند. همچنین، خانواده‌ها می‌توانند با نظارت بر استفاده فرزندان از فناوری، از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنند و در عین حال، آنها را به استفاده بهینه از ابزارهای دیجیتال ترغیب نمایند.
در این راستا، برگزاری دوره‌های آموزشی در خصوص استفاده صحیح از فناوری‌های نوین می‌تواند مؤثر باشد. این دوره‌ها می‌توانند شامل آموزش‌های مربوط به امنیت دیجیتال، مدیریت زمان در فضای مجازی و روش‌های نظارت بر فعالیت‌های آنلاین فرزندان باشند. علاوه بر این، ایجاد فضای گفت‌وگو و تبادل نظر میان خانواده‌ها و مدارس از طریق جلسات آنلاین یا حضوری می‌تواند به تقویت همکاری و هم‌افزایی در تربیت نسل نو کمک کند.
در نهایت، با استفاده هوشمندانه از فناوری و همکاری نزدیک میان خانواده‌ها و مدارس، می‌توان نسل آینده را با مهارت‌های لازم برای زندگی در دنیای دیجیتال تربیت کرد. البته حمایت از ایده های فناورانه جوانان و مشارکت آنها در این حوزه با هدف تولید محتوای جذاب در حوزه نماز با خلاقیت خود آنها نقش مهمی در توسعه راهکارهای نوین ارتقا فرهنگ والای نماز و نمازخوانی دارد.
