به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان لرستان، مجتبی صارمی مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات، در گفت‌وگو با روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان، درباره فرصت‌ها و تهدیدهای فناوری‌های نوین و فضای مجازی برای ترویج نماز در نسل نو و همچنین راهکارهای بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال در این زمینه، توضیحاتی ارائه کرده است، که به شرح زیر می باشد.
فناوری‌های نوین و فضای مجازی چه فرصت‌ها و تهدیدهایی برای ترویج نماز در نسل نو ایجاد کرده‌اند؟
مجتبی صارمی مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به این سوال گفت :اگر بخواهیم به فرصت‌های بی‌شماری که فناوری‌های نوین و فضای مجازی برای ترویج نماز در نسل جوان فراهم می‌آورند نگاهی بیندازیم، می‌توان به “دسترس‌پذیری آموزش” اشاره کرد، حالا دیگر می‌توان آموزش‌های ویدیویی جذاب، پادکست‌های کوتاه و پرمحتوا و کلاس‌های آنلاین و تعاملی را در هر زمان و مکانی در اختیار علاقه‌مندان قرار داد و این فضا همچنین امکان “جذابیت و تعامل” بیشتری را به ارمغان می‌آورد و استفاده از ویدیوهای کوتاه، انیمیشن‌های آموزنده، بازی‌سازی و چالش‌های آنلاین می‌تواند انگیزه نسل جوان را برای آشنایی و انس با نماز به طرز چشمگیری افزایش دهد، همچنین ، “گسترش سریع پیام مقیاس‌پذیری” محتوا در این بسترها بی‌نظیر است؛ می‌توان محتوای مفید و کمپین‌های تأثیرگذار را به سرعت به دست گروه‌های بسیار بزرگی از مخاطبان رساند.
در نهایت، این پلتفرم‌ها امکان “اندازه‌گیری و بهبود” عملکرد را نیز فراهم می‌کنند. با استفاده از آمار و تحلیل‌هایی مانند نرخ مشارکت (engagement) و نرخ تکمیل (completion rate) می‌توان محتواها را بهینه‌سازی کرد و به اثربخشی بیشتری دست یافت.
وی گفت : اما در کنار این فرصت‌های درخشان، نباید از “تهدیدها” و چالش‌های این فضا غافل شد، یکی از نگرانی‌های اصلی، خطر “اطلاعات نادرست یا برداشت‌های سطحی” است؛ انتشار محتواهای غیرموثق یا تفاسیر ناصحیح می‌تواند به گمراهی منجر شود و“مشکلات حفظ حریم خصوصی و امنیت کودکان” نیز از جمله دغدغه‌های جدی است، زیرا جمع‌آوری داده‌های حساس نوجوانان و سوءاستفاده‌های احتمالی همواره وجود دارد و علاوه بر این، افزایش استفاده از فضای مجازی می‌تواند به “افزایش انزوا یا کاهش حضور در نماز جماعت” بینجامد؛ گاهی تجربه‌های فردی آنلاین جایگزین تجربه‌های جمعی و معنوی حضوری می‌شود.
و در نهایت، “اعتیاد به صفحه‌نمایش و اثرات روانی” آن، مانند افزایش اضطراب، کاهش خواب و آسیب به سلامت معنوی و جسمی، از جمله تهدیدات جدی است که باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای شود.
چگونه می‌توان از ابزارهای دیجیتال و اپلیکیشن‌ها برای آموزش نماز و تقویت فرهنگ دینی بهره برد؟
صارمی در ادامه گفت : با توجه به این فرصت‌ها و تهدیدها، راهکارهای عملی برای “بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال و الکترونیکی برای آموزش و تقویت فرهنگ دینی” مطرح شده است که تولید “محتوای چندرسانه‌ای کوتاه و مداوم”، مانند ویدیوهای ۱ تا ۳ دقیقه‌ای برای آموزش اصول نماز، داستان‌های اخلاقی و پادکست‌های روزانه، می‌تواند بسیار اثربخش باشد.
همچنین، طراحی “دوره‌های ساختاریافته آنلاین” در سطوح مبتدی، متوسط و پیشرفته، همراه با آزمون و گواهی پایان دوره، به یادگیری عمیق‌تر کمک می‌کند و “اپلیکیشن‌های تعاملی” شامل تایمر نماز، آموزش تصویری وضو و ارکان نماز، و تمرین‌های صوتی برای قرائت صحیح، ابزارهای بسیار مفیدی هستند. از “بازی‌سازی هوشمند” برای طراحی چالش‌های روزانه نماز، امتیازدهی به مشارکت در فعالیت‌های دینی و ایجاد رقابت سالم، می‌تواند انگیزه‌بخش باشد و نباید از این موضوع به سادگی گذشت.
حضور فعال در “شبکه‌های اجتماعی” با تولید محتوای ویروسی (میکروکانتنت) و همکاری با تولیدکنندگان محتوای دینی (creator) نیز ضروری است.
تجربه‌های موفق استان در استفاده از فناوری برای آموزش و جذب نسل نو به نماز چیست؟
استان لرستان خود نیز “تجربه‌های موفق” در این زمینه داشته است، از جمله پخش زنده جلسات تربیتی با امکان پرسش‌وپاسخ آنلاین برای جوانان که نمونه‌ای عالی از تلفیق فناوری و آموزش دینی محسوب می‌شود.
برای “کاهش اثرات منفی فضای مجازی بر کودکان و نوجوانان”، راهکارهای مهمی مطرح شده است ازجمله “آموزش سواد رسانه‌ای و سلامت دیجیتال” از طریق گنجاندن آن در برنامه درسی که برای تشخیص محتوای معتبر، حفظ حریم خصوصی و مدیریت زمان، امری حیاتی است.
ضمناً “آگاهی‌بخشی به والدین” با برگزاری کارگاه‌های کوتاه، ارائه پمفلت‌های عملی و چک‌لیست‌های کاربردی نیز بسیار مهم است و اعمال “کنترل‌های فنی” مانند محدودیت در نصب اپلیکیشن‌ها، زمان‌بندی استفاده و دسترسی به مخاطبین، می‌تواند به محافظت از فرزندان کمک کند.
چه راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی فضای مجازی بر نمازخوانی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می‌کنید؟
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات در راستای “برنامه‌های پیشنهادی برای هماهنگی فناوری و آموزش دینی در استان”، گفت: سه محور اصلی معرفی شده است که تأسیس “مرکز محتوای دیجیتال دینی استان” برای تولید، پالایش و توزیع محتوای استاندارد، همچنین ایجاد “شبکه مدرسه-مسجد-خانه” برای برگزاری برنامه‌های مشترک آنلاین و حضوری؛ ودر نهایت “حمایت مالی و فنی از استارتاپ‌ها و تشکل‌های مردمی” از طریق فراخوان، اعطای جایزه و تسهیلات از جمله این پیشنهادات برای هماهنگی فناوری و آموزش دینی در استان است.
چه برنامه‌هایی برای هماهنگی فناوری و آموزش دینی در استان وجود دارد؟
صارمی در این خصوص این سوال گفت : برای “بهره‌برداری مؤثر از رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای دیجیتال در ترویج فرهنگ نماز برای نسل نو”، تأکید بر “محتوای کوتاه و متمرکز” (مانند ویدیوهای ۳۰ تا ۶۰ ثانیه‌ای با پیام روشن و دعوت به عمل)، “داستان‌گویی و شهادت‌های واقعی” (معرفی نوجوانان موفق در عادت روزانه نماز) و “همکاری با تولیدکنندگان محتوای جوان” (اینفلوئنسرهای معتقد و معتبر) پیشنهاد می‌شود.
پیشنهاد حضرتعالی برای مشارکت خانواده‌ها و مدارس در استفاده مثبت از فناوری چیست؟
صارمی در پایان گفت: برای “مشارکت خانواده‌ها و مدارس در استفاده مؤثر از فناوری”، چند پیشنهاد نهایی ارائه شده است از جمله برگزاری “کلاس‌های آموزشی والدین” در مدارس با موضوعاتی نظیر اپلیکیشن‌های مفید، تنظیمات حریم خصوصی و تشویق فرزندان، “ادغام تکلیف‌های دینی با ابزارهای دیجیتال” از طریق تعریف فعالیت‌های آنلاین برای دانش‌آموزان توسط معلم، “الگوسازی و الیت‌سازی خانوادگی” با معرفی خانواده‌های نمونه؛ و راه‌اندازی “باشگاه‌های دانش‌آموزی دیجیتال-مذهبی” برای تولید محتوا و برگزاری کلاس‌های آموزشی توسط خود دانش‌آموزان. این رویکرد جامع، نویدبخش آینده‌ای روشن برای ترویج فرهنگ غنی نماز در دل دنیای پرسرعت دیجیتال است.
