اعمال شب و روز دوشنبه + آداب و ادعیه مستحبی روز دوشنبه
در منابع فقهی و سیره ی اهل بیت علیهم السلام، برای روز دوشنبه، اعمال و اذکاری توصیه شده است. در برخی از روایاتِ توصیه ای، اینگونه آمده است که در هنگام پایان روز دوشنبه و پنج شنبه، اعمال انسان، مخصوصاً مسلمین و به طور ویژه، شیعیان، بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیه السلام عرضه می گردد. از این رو شایسته است پیش از زوال این دو روز، خودمان به حساب اعمال و کارهایمان بپردازیم و استغفار نماییم. برای آشنایی با ” اعمال شب و روز دوشنبه + آداب و ادعیه مستحبی روز دوشنبه ” با ما همراه باشید.
اعمال و آداب شب دوشنبه
در کتاب مصباح المجتهد [۱]، برای شب دوشنبه اعمالی ذکر شده که انجام آنها، فضیلت بسیاری دارد، از آن جمله نماز شب دوشنبه است:
نماز شب دوشنبه
وَ رَوَى أَنَسُ بْنُ مَالِکٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ صَلَّى لَیْلَهَ اَلاِثْنَیْنِ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَهٍ فَاتِحَهَ اَلْکِتَابِ سَبْعَ مَرَّاتٍ وَ إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ فِی لَیْلَهِ اَلْقَدْرِ، مَرَّهً وَاحِدَهً وَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمَا بِتَسْلِیمَهٍ فَإِذَا فَرَغَ یَقُولُ مِائَهَ مَرَّهٍ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مِائَهَ مَرَّهٍ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى جِبْرِیلَ أَعْطَاهُ اَللَّهُ تَعَالَى سَبْعِینَ أَلْفَ قَصْرٍ فِی اَلْجَنَّهِ فِی کُلِّ قَصْرٍ سَبْعُونَ أَلْفَ دَارٍ فِی کُلِّ دَارٍ سَبْعُونَ أَلْفَ بَیْتٍ فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ أَلْفَ جَارِیَهٍ.
روایت شده است که انس بن مالک گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کس در شب دوشنبه چهار رکعت نماز بخواند در هر رکعت هفت بار سوره فاتحه الکتاب و یک بار سوره قدر و بین هر دو رکعت نماز، سلام دهد، پس هنگامی که از نماز فارغ شد(تمام شد) صد مرتبه بگوید: اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و صد مرتبه بگوید اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى جِبْرِیلَ، خداوند تبارک و تعالی به او هفتاد هزار قصر در بهشت عطا می کند که در هر قصر هفتاد هزار خانه در هر خانه هفتاد هزار اطاق و در هر اطاق هفتاد هزار کنیز هستند.
نماز دو رکعتی شب دوشنبه
قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ صَلَّى لَیْلَهَ اَلاِثْنَیْنِ رَکْعَتَیْنِ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَهٍ فَاتِحَهَ اَلْکِتَابِ خَمْسَ عَشْرَهَ مَرَّهً وَ قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ خَمْسَ عَشْرَهَ مَرَّهً وَ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلْفَلَقِ خَمْسَ عَشْرَهَ مَرَّهً وَ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ اَلنّٰاسِ خَمْسَ عَشْرَهَ مَرَّهً وَ یَقْرَأُ بَعْدَ اَلتَّسْلِیمِ خَمْسَ عَشْرَهَ مَرَّهً آیَهَ اَلْکُرْسِیِّ وَ اِسْتَغْفَرَ اَللَّهَ خَمْسَ عَشْرَهَ مَرَّهً جَعَلَ اَللَّهُ تَعَالَى اِسْمَهُ فِی أَصْحَابِ اَلْجَنَّهِ وَ إِنْ کَانَ مِنْ أَصْحَابِ اَلنَّارِ وَ غَفَرَ لَهُ ذُنُوبَهُ اَلْعَلاَنِیَهَ وَ کَتَبَ اَللَّهُ لَهُ بِکُلِّ آیَهٍ قَرَأَهَا حِجَّهً وَ عُمْرَهً وَ کَأَنَّمَا أَعْتَقَ نَسَمَهً مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ ع وَ إِنْ مَاتَ بَیْنَ ذَلِکَ مَاتَ شَهِیداً.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کس شب دوشنبه دو رکعت نماز بخواند در هر رکعت پانزده مرتبه فاتحه الکتاب و پانزده مرتبه توحید و پانزده مرتبه فلق و پانزده مرتبه ناس و بعد از سلام نماز پانزده مرتبه آیه الکرسی و پانزده مرتبه استغفار کند، خداوند نامش را در زمره بهشتیان قرار دهد و اگر از دوزخیان باشد، گناهان آشکارش آمرزیده شود، و به عدد هر آیه ای که قرائت کرد حج و عمره برای او می نویسد و مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است و اگر در این میان بمیرد شهید مرده است.
نماز دوازده رکعتی شب دوشنبه
قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ صَلَّى لَیْلَهَ اَلاِثْنَیْنِ اِثْنَتَیْ عَشْرَهَ رَکْعَهً بِفَاتِحَهِ اَلْکِتَابِ وَ آیَهِ اَلْکُرْسِیِّ مَرَّهً فَإِذَا فَرَغَ مِنْ صَلاَتِهِ قَرَأَ قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ اِثْنَتَیْ عَشْرَهَ مَرَّهً وَ اِسْتَغْفَرَ اَللَّهَ اِثْنَتَیْ عَشْرَهَ مَرَّهً وَ صَلَّى عَلَى اَلنَّبِیِّ ص اِثْنَتَا عَشْرَهَ مَرَّهً نَادَى مُنَادٍ یَوْمَ اَلْقِیَامَهِ أَیْنَ فُلاَنُ بْنُ فُلاَنٍ فَلْیَقُمْ فَلْیَأْخُذْ ثَوَابَهُ مِنَ اَللَّهِ تَعَالَى تَمَامَ اَلْخَبَرِ.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کس در شب دوشنبه دوازده رکعت نماز بخواند در هر رکعت فاتحه الکتاب و آیه الکرسی را یک بار بخواند، پس از اتمام نماز، سوره توحید را دوازده مرتبه، استغفار دوازده مرتبه، صلوات بر پیامبر دوازده مرتبه بخواند، منادی روز قیامت ندا می دهد که کجاست فلان بن فلان (اسم فرد) که قیام کند و ثوابی که خداوند برای او در نظر گرفته است را بگیرد تا آخر حدیث.
دعای شب دوشنبه
شیخ طوسی در مصباح المجتهد، برای شب دوشنبه دعایی آورده است که مطلع نخست آن چنین است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ سُبْحَانَکَ رَبَّنَا وَ لَکَ الْحَمْدُ أَنْتَ اللَّهُ الْقَائِمُ عَلَى عَرْشِکَ أَبَداً أَحَاطَ بَصَرُکَ بِجَمِیعِ الْخَلْقِ وَ الْخَلْقُ کُلُّهُم …
برای دیدن متن کامل دعا میتوانید روی نوار زیر کلیک کنید.
دعای شب دوشنبه
بیان اهمیت و فضیلت روز دوشنبه
علیّ بن طاووس [۲] در «رساله محاسبه النّفس» می گوید: «روایت معتبر و مورد اتّفاقی دیدم که اعمال در روز دوشنبه و پنجشنبه بر خداوند عزّوجلّ عرضه می شود و از اهل بیت (ع) روایت شده است که: در روز دوشنبه و پنجشنبه اعمال بر خداوند جلّ جلاله و رسول او (ص) و ائمّه(ع) عرضه می شود.»
سپس به نقل از شیخ طوسی بیان می کند که ایشان در «تفسیر تبیان» اینگونه گفته است: «مرویست که در هر دوشنبه و پنجشنبه اعمال بر پیامبر (ص) عرضه می شود و آن حضرت به آنها آگاه می گردد و بر ائمّه (ع) عرضه می شود و آنان هم آگاه می شوند.»
و در جای دیگر جمله ای به این مضمون از علمای اهل سنّت نقل می کند که رسول خدا صلوات الله فرمود: «اعمال امّت من در هفته، دو مرتبه در روز دوشنبه و پنجشنبه به خداوند عرضه می شود. پس همه بندگان را می آمرزد مگر کسی که با برادرش دشمنی داشته باشد و می فرماید این دو را بگذارید.»
و همچنین در ادامه فضیلت روزهای دوشنبه و پنج شنبه اینگونه روایت کرده است که: آن حضرت روز دوشنبه و پنجشنبه را روزه می گرفتند. یک نفر علّت این کار پیامبر اکرم صلی الله را پرسید، حضرت فرمود: «اعمال در هر دوشنبه و پنجشنبه بالا می رود و من دوست دارم عملم در حالی که روزه دار هستم بالا برود.»
سیّد بن طاووس رحمه الله در ادامه می گوید: «شایسته است انسان در هر دوشنبه و پنجشنبه به هر طریقی در بدست آوردن توفیق، کوشش کند و مبادا که در این دو روز در طاعت و عبادت کوتاهی نماید بلکه باید تا می تواند در بدست آوردن سلامت روحی خود تلاش نماید زیرا عقل و نقل هر دو اقتضا می کند که هنگام عرض بنده به سلطان، بنده آماده و بی نقص باشد.»
در فصل هفتم کتاب «جمال الاسبوع» آمده است: «یکی از اهمیّت های روز دوشنبه آن است که در این روز اعمال بر خدا و رسول خاصان او (صلوات اللّه علیه) عرضه می گردد. روایت شده است که: «وقت عرضه اعمال در این دو روز، هنگام پایان یافتن روز می باشد، پس سزاوار است بنده ای که حرمت کسی که اعمال بر او عرضه می شود را می شناسد، اعمال خود را تا جائی که می تواند محاسبه و اصلاح کند و به یاد داشته باشد که آن اعمال بر خداوندِ آگاه به اسرار، عرضه می شود و سپس بر خواصّ والا مقام خداوند عرضه می گردد و رسوایی گناهان کبیره و صغیره نزد خداوند و آن حضرات آشکار می شود. پس چگونه این مطلب در نزد بنده ای که خداوند را به بزرگی و عزّت و قدرت تصدیق کرده و به روز قیامت ایمان دارد، کوچک و آسان است.»
همچنین، سیّد بن طاووس علیه الرحمه در کتاب «کشف المحجّه» به فرزندش سفارش کرده است که: «در هر دو روز دوشنبه و پنجشنبه، حاجات خود را خدمت حضرت مهدی عجل الله عرض کن، البتّه بعد از سلام بر آن حضرت بوسیله زیارتی که اوّلش این است: «سلام اللّه الکامل التام» تا آخر.
سپس بگو: «یا ایَّهَا الْعَزیزْ مَسَّنا وَ اَهْلَنا الضُّرُّ وَ جِئْنا بِبَضاعَهٍ مُزْجاهٍ فَاَوْفِ لَنا الْکَیْلَ وَ تَصَدَّقْ عَلَیْنا اِنَّ اللَّهَ یَجْزِی الْمُتَصَدِّقینَ.»: ای عزیز! به ما و اهل ما سختی و تنگی رسیده است و ما با توشه ای ناچیز بسوی تو آمده ایم پس پیمانه ما را پُر کن و بر ما تصدّق نما که همانا خداوند جزای صدقه دهندگان را می دهد.
اعمال مخصوص روز دوشنبه
ذکر مخصوص روزدوشنبه
ذکرهایی که برای ایام هفته آورده شده، از بهترین و بافضیلت ترین اذکار هستند که شما را به یاد خداوند می اندازند و باعث می شوند که گوینده آنها، مورد عنایت خداوند قرار بگیرد. به دلیل کوتاهی و اختصار، به راحتی می توان در طول روزهای هفته ذکر مخصوص به همان روز را به تعداد صد مرتبه زمزمه کرد. ذکر مخصوص روز دوشنبه «یا قاضِیَ الْحاجات» به معنای (ای برآورنده حاجات) است و ۱۰۰ مرتبه تکرار این ذکر در روزهای دوشنبه ی هر هفته، آثار و برکات فراوانی از جمله بی نیازی و فزونی مال را برای فرد، در پی خواهد داشت.
نمازهای مخصوص روزدوشنبه
نماز ده رکعتی امام حسن عسکری علیه السلام
امام حسن عسکری علیه السلام اینگونه فرموده اند که: «هرکس روز دوشنبه ده رکعت نماز بجا آورد و در هر رکعت سوره حمد و ده مرتبه سوره توحید را بخواند، حق تعالی در قیامت برای او نوری قرار دهد که موقف را روشنایی بخشد تا در آن روز همه بندگان خدا بر او غبطه برند.»[۳]
نماز چهار رکعتی پیامبر اکرم صلی الله
همچنین از پیامبر اکرم صلی الله روایت شده که: «أَرْبَعاً بِالْحَمْدِ سَبْعاً وَ الْقَدْر مَرَّهً وَ یَقُولُ بَعْدَ التَّسْلِیمِ مِائَهَ مَرَّهٍ»: چهار رکعت در هر رکعت هفت مرتبه سوره حمد و یک مرتبه سوره قدر خوانده شود بعد از سلام صد مرتبه بگوید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» و صد مرتبه بگوید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى جِبْرِیلُ»[۴]
نماز دو رکعتی روز دوشنبه
و نیز از ایشان روایت شده:
مَنْ صَلَّى یَوْمَ اَلاِثْنَیْنِ عِنْدَ اِرْتِفَاعِ اَلنَّهَارِ رَکْعَتَیْنِ یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَهٍ فَاتِحَهَ اَلْکِتَابِ مَرَّهً وَ آیَهَ اَلْکُرْسِیِّ مَرَّهً وَ قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ مَرَّهً وَ اَلْمُعَوِّذَتَیْنِ مَرَّهً مَرَّهً فَإِذَا فَرَغَ مِنْ صَلاَتِهِ اِسْتَغْفَرَ رَبَّهُ عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ صَلَّى عَلَى اَلنَّبِیِّ ص عَشْرَ مَرَّاتٍ غَفَرَ اَللَّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ کُلَّهَا وَ ذَکَرَ بَاقِیَ اَلْخَبَرِ.[۵]
هر کس در روز دوشنبه دو رکعت نماز افطار بخواند، در هر رکعت یک بار سوره فاتحه و یک مرتبه آیه الکرسی را بخواند و یک بار سوره توحید. پس چون نمازش تمام شد ده مرتبه از پروردگارش استغفار کرد و ده مرتبه بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم صلوات فرستاد. خداوند او را بیامرزد و…
دعاها و زیارات مخصوص روز دوشنبه
روز دوشنبه مختص امام حسن و امام حسین علیهم السلام است. براساس روایتی که صقربن ابی دلف [۶] از امام هادی علیه السلام نقل کرده است حضرت درتفسیر حدیثی از پیامبر صلوات الله که فرموده « لاتعادوا الایام فتعادیکم » با روزها دشمنی مکنید که روزها با شما دشمنی خواهند کرد، روزها را کنایه از پیامبر و خاندان معصومش دانست و فرمود: الایام نحن ما قامت السماوات والارض و ضمن اختصاص دادن هر روز به تعدادی از چهارده معصوم دوشنبه را به حسنین اختصاص داد. [۷] از این رو زیارت امام حسن [۸] و زیارت امام حسین علیهم السلام [۹] در روز دوشنبه سفارش شده است.
زیارت امام حسن علیه السلام
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَهَ الزَّهْرَاءِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا حَبِیبَ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا صِفْوَهَ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَمِینَ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا حُجَّهَ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا نُورَ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا صِرَاطَ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا بَیَانَ حُکْمِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا نَاصِرَ دِینِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا السَّیِّدُ الزَّکِیُّ ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْبَرُّ الْوَفِیُّ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْقَائِمُ الْأَمِینُ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَالِمُ بِالتَّأْوِیلِ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْهَادِی الْمَهْدِیُّ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الطَّاهِرُ الزَّکِیُّ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا التَّقِیُّ النَّقِیُّ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْحَقُّ الْحَقِیقُ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الشَّهِیدُ الصِّدِّیقُ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ وَ رَحْمَهُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ.
زیارت امام حسین علیه السلام
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ أَشْهَدُ أَنَّکَ أَقَمْتَ الصَّلاهَ وَ آتَیْتَ الزَّکَاهَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ عَبَدْتَ اللهَ مُخْلِصاً وَ جَاهَدْتَ فِی اللهِ حَقَّ جِهَادِهِ حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ فَعَلَیْکَ السَّلامُ مِنِّی مَا بَقِیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَ النَّهَارُ وَ عَلَى آلِ بَیْتِکَ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ. أَنَا یَا مَوْلایَ مَوْلًى لَکَ وَ لِآلِ بَیْتِکَ سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ مُؤْمِنٌ بِسِرِّکُمْ وَ جَهْرِکُمْ وَ ظَاهِرِکُمْ وَ بَاطِنِکُمْ لَعَنَ اللهُ أَعْدَاءَکُمْ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَى اللهِ تَعَالَى مِنْهُمْ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ هَذَا یَوْمُ الْإِثْنَیْنِ وَ هُوَ یَوْمُکُمَا وَ بِاسْمِکُمَا وَ أَنَا فِیهِ ضَیْفُکُمَا فَأَضِیفَانِی وَ أَحْسِنَا ضِیَافَتِی فَنِعْمَ مَنِ اسْتُضِیفَ بِهِ أَنْتُمَا وَ أَنَا فِیهِ مِنْ جِوَارِکُمَا فَأَجِیرَانِی فَإِنَّکُمَا مَأْمُورَانِ بِالضِّیَافَهِ وَ الْإِجَارَهِ فَصَلَّى اللهُ عَلَیْکُمَا وَ آلِکُمَا الطَّیِّبِینَ.
دعای مخصوص روز دوشنبه
یکی دیگر از اعمال مخصوص روز دوشنبه خواندن دعاست. در کتب فقهی و ادعیه، هر روز هفته دعای مخصوص به خود دارد و دعای روز دوشنبه به این شرح است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یُشْهِدْ أَحَداً حِینَ فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ
به نام خدای بخشنده مهربان ستایش مخصوص خدایی است که هنگام خلقت آسمانها و زمین هیچکس را به حضور نخواست (و از مشورت بی نیاز بود.)
وَ لاَ اتَّخَذَ مُعِیناً حِینَ بَرَأَ النَّسَمَاتِ
و هنگام آفریدن جنبندگان عالم معین و یاری نگرفت
لَمْ یُشَارَکْ فِی الْإِلَهِیَّهِ وَ لَمْ یُظَاهَرْ فِی الْوَحْدَانِیَّهِ
در الهیت بی شریک و انباز و در عین یکتایی (برای آفرینش عالم) از معاون بی نیاز بود
کَلَّتِ الْأَلْسُنُ عَنْ غَایَهِ صِفَتِهِ وَ الْعُقُولُ عَنْ کُنْهِ مَعْرِفَتِهِ
زبانها از حق وصفش عاجز و عقلها از کنه معرفتش مدهوش
وَ تَوَاضَعَتِ الْجَبَابِرَهُ لِهَیْبَتِهِ وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِخَشْیَتِهِ وَ انْقَادَ کُلُّ عَظِیمٍ لِعَظَمَتِهِ
و گردنکشان در مقام هیبتش خوار و متواضع و بزرگان از هراس قهرش پست و حقیر و هر بزرگی در مقابل عظمتش رام و ذلیل است
فَلَکَ الْحَمْدُ مُتَوَاتِراً مُتَّسِقاً وَ مُتَوَالِیاً مُسْتَوْسِقاً (مُسْتَوْثِقاً)
پس ستایش ابدی جامع و کامل و پی در پی مخصوص توست
وَ صَلَوَاتُهُ عَلَی رَسُولِهِ أَبَداً وَ سَلاَمُهُ دَائِماً سَرْمَداً
و درود ابدی و تحیت دائمی تو بر رسول تو باد
اللَّهُمَّ اجْعَلْ أَوَّلَ یَوْمِی هَذَا صَلاَحاً وَ أَوْسَطَهُ فَلاَحاً وَ آخِرَهُ نَجَاحاً
بار خدایا تو اول این روز را خیر و صلاح و وسطش را فیروزی و آخرش را کامروایی بخش
وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ یَوْمٍ أَوَّلُهُ فَزَعٌ وَ أَوْسَطُهُ جَزَعٌ وَ آخِرُهُ وَجَعٌ
و پناه می برم به تو از آن روزی که اول آن فزع و ترس و وسطش جزع و فریاد و آخرش درد و رنج است
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُکَ لِکُلِّ نَذْرٍ نَذَرْتُهُ وَ کُلِّ وَعْدٍ وَعَدْتُهُ وَ کُلِّ عَهْدٍ عَاهَدْتُهُ ثُمَّ لَمْ أَفِ بِهِ
خدایا از هر نذر و عهد و وعده ای که کردم و بدان وفا نکردم از تو آمرزش می طلبم
وَ أَسْأَلُکَ فِی مَظَالِمِ عِبَادِکَ عِنْدِی فَأَیُّمَا عَبْدٍ مِنْ عَبِیدِکَ أَوْ أَمَهٍ مِنْ إِمَائِکَ
و باز از تو درخواست می کنم در ظلمی که به بندگان تو کردم و حقی که بر من دارند که به لطف و کرمت ادا فرمایی پس هر کس از بندگان تو یا کنیزکان تو که مظلمهای از او بر من است
کَانَتْ لَهُ قِبَلِی مَظْلِمَهٌ ظَلَمْتُهَا إِیَّاهُ فِی نَفْسِهِ أَوْ فِی عِرْضِهِ
که ستمی بر او کرده ام چه به شخص او و چه به آبروی او
أَوْ فِی مَالِهِ أَوْ فِی أَهْلِهِ وَ وَلَدِهِ أَوْ غِیبَهٌ اغْتَبْتُهُ بِهَا
یا در مال و اهل و عیال او و فرزندان او یا غیبتی از او کرده ام
أَوْ تَحَامُلٌ عَلَیْهِ بِمَیْلٍ أَوْ هَوًی أَوْ أَنَفَهٍ أَوْ حَمِیَّهٍ أَوْ رِیَاءٍ أَوْ عَصَبِیَّهٍ
یا بر او بار گرانی نهاده ام به سبب حب نفس یا هوای ریاست یا به کبر و حسد یا ریا و عصبیت
غَائِباً کَانَ أَوْ شَاهِداً وَ حَیّاً کَانَ أَوْ مَیِّتاً
به هر کس ستم کرده ام از غائب و حاضر و زنده و مرده
فَقَصُرَتْ یَدِی وَ ضَاقَ وُسْعِی عَنْ رَدِّهَا إِلَیْهِ وَ التَّحَلُّلِ مِنْهُ
که دستم از ادای حق او کوتاه و مجالم از پرداختش تنگ است و نتوانم از او حلیت خواست
فَأَسْأَلُکَ یَا مَنْ یَمْلِکُ الْحَاجَاتِ وَ هِیَ مُسْتَجِیبَهٌ لِمَشِیَّتِهِ وَ مُسْرِعَهٌ إِلَی إِرَادَتِهِ
پس از تو ای کسی که مالک حوایج خلقی و به محض خواست تو و در آن اراده تو همه حاجتها مستجاب است
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
از تو می طلبم که بر محمد و آل محمد (ص) درود فرستی
وَ أَنْ تُرْضِیَهُ عَنِّی بِمَا (بِمَ) شِئْتَ وَ تَهَبَ لِی مِنْ عِنْدِکَ رَحْمَهً
و آن بنده را که بر او ستمی کرده ام هر گونه خواهی از من راضی گردانی و مرا از جانب خود رحمتی بی حد عطا کنی
إِنَّهُ لاَ تَنْقُصُکَ الْمَغْفِرَهُ وَ لاَ تَضُرُّکَ الْمَوْهِبَهُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
که آمرزش تو را نقصان و بخشش تو را زیان نرساند ای مهربانترین عالم
اللَّهُمَّ أَوْلِنِی فِی کُلِّ یَوْمِ إِثْنَیْنِ نِعْمَتَیْنِ مِنْکَ ثِنْتَیْنِ سَعَادَهً فِی أَوَّلِهِ بِطَاعَتِکَ
خدایا به من در این روز دوشنبه دو نعمت از جانب خود عطا فرما که آن دو یکی سعادت در اول روز به طاعت توست
وَ نِعْمَهً فِی آخِرِهِ بِمَغْفِرَتِکَ یَا مَنْ هُوَ الْإِلَهُ وَ لاَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ سِوَاهُ
و دوم نعمت در آخر روز به آمرزش تو ای کسی که خدایی بس تو راست و گناهان را جز تو کسی نتواند بخشید.[۱۰]
دعای روز دوشنبه به نقل از امام علی علیه السلام
دعایی دیگر از امام علی علیه السلام منقلول است که بدین گونه آغاز میشود:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانِی لِلْإِسْلَامِ وَ أَکْرَمَنِی بِالْإِیمَانِ وَ بَصَّرَنِی فِی الدِّینِ وَ شَرَّفَنِی بِالْیَقِینِ وَ عَرَّفَنِی الْحَقَّ الَّذِی عَنْهُ یُؤْفَکُونَ وَ النَّبَأَ الْعَظِیمَ … برای مشاهده متن کامل دعا، میتوانید روی نوار زیر کلیک کنید.
دعای روز دوشنبه به نقل از امام علی علیه السلام
استعاذه روز دوشنبه
بنابر روایات، استعاذه روز دوشنبه، همان استعاذه یکشنبه است چنانچه از امام جواد علیه السلام نقل شده است که: ثُمَّ یَتَعَوَّذُ بِعُوذَهِ یَوْمِ الْأَحَد: در روز دوشنبه استعاذه روز یکشنبه را بجا آورید.[۱۱]
همچنین برای روز دوشنبه استعاذه دیگری نیز روایت شده است و آن از استعاذه های ابی جعفر (ع) هست که در صورت تمایل میتوانید هرکدام از استعاذه های مدنظر را با کلیک بر روی آن بخوانید.
استعاذه روز یک شنبه
استعاذه روز دوشنبه (بلدالامین)
یکی دیگر از اعمال مستحبی روز دوشنبه، ذکر تسبیح مخصوص این روز است که مطلع نخست آن چنین است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ سُبْحَانَ الْحَنَّانِ الْمَنَّانِ الْجَوَادِ سُبْحَانَ الْکَرِیمِ الْأَکْرَمِ …
برای خواندن متن کامل این تسبیح روی نوار زیر با نام تسبیح روز دوشنبه کلیک کنید.
تسبیح روز دوشنبه
زیارت اهل قبور
امیر المؤمنین علی علیه السلام فرموده اند: «مردگان خود را زیارت کنید چرا که آنها از زیارت شما خوشحال می شوند، و حاجت خود را نزد قبر پدر و مادر طلب نمایید.»[۱۲] بهترین زمان برای زیارت اهل قبور، بین الطلوعین روز جمعه، صبح روز شنبه، روز دوشنبه و عصر روز پنجشنبه است.[۱۳]
در روایات نیز اینطور نقل شده که حضرت فاطمه سلام الله پس از رحلت پدر بزرگوارشان، روزهای دوشنبه و پنجشنبه به زیارت حمزه سید الشهدا و سایر شهدای جنگ احد می‌رفتند و نماز می‌خواندند و دعا می‌کردند و این عمل را تا زمان وفاتشان ترک نکردند.[۱۴]
روزه
یکی دیگر از اعمالی که انجام آن در روز دوشنبه سفارش شده، روزه است. استحباب روزه گرفتن در تمام روزهای دوشبه سال، از جمله مسائل اختلافی میان شیعیان است ولی اهل سنت روزه گرفتن در این روز را مستحب می‌دانند.در برخی ازروایات اینگونه آمده است که پیامبر اکرم صلوات الله روزهای دوشنبه وپنج شنبه روزه می‌گرفتند.[۱۵] [۱۶]
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
پی نوشت ها
- کتاب مصباح المتهجد نوشته شیخ ابو جعفر محمد بن حسن طوسی یکی از مهمترین و معتبرترین منابع مربوط به دعا و اعمال (عبادات) مستحب در طول ایام سال است که توسط شیخ ابو جعفر محمد بن حسن طوسی (۳۸۵ق ـ ۴۶۰ق) تألیف شده است. این کتاب بر اساس روایات معتبر نبوی و اهل بیت علیهم السلام تنظیم شده است. نام کامل آن مِصباحُ المُتَهجِّد و سلاحُ المُتَعَبّد است. شیخ طوسی برای استفادهٔ عموم از این کتاب، به تلخیص آن دست زد و آن را مصباح المتهجد صغیر نام نهاد، البته اصل کتاب المصباح در دست نیست و کتاب حاضر در واقع همان تلخیص خود شیخ طوسی از اصل کتاب است.
- امام الفضلیه علی بن موسی بن طاووس (۵۸۹_۶۶۴هجری) معروف به سید بن طاووس از سادات معروف حلّه و از فقیهان بزرگ مذهب شیعه جعفری سدهٔ هفتم هجری و استاد علامه حلّی است. پیروان مکتب او امروزه با نام جعفری فضلی یا مذهب فضلیه در ایران و عراق و شمال آفریقا ساکن هستند. نسب سید بن طاووس از جانب پدر به حسن بن علی امام دوم شیعه و از جانب مادر به حسین بن علی امام سوم شیعیان می‌رسد. گفته میشود که سید بن طاووس دو مرتبه موفق به دیدار حجت بن الحسن شده‌است. سید بن طاووس به خاطر قیام خود و همچنین آثار فراوانش که به عقیدهٔ تمام مذاهب شیعه دست نخورده و دور از بدعت باقی‌مانده‌است معروف است.
- مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، نمازهای ایام هفته
- البلدالامین، کفعمی، ادعیه و اعمال ایام هفته
- شیخ طوسی، مصباح المجتهد
- شخصیتی به نام صَقر بن اَبی دُلَف در زمان امام هادی علیه السلام در سامرا زندگی می کرد، با روش خاصی همراه با ترس و لرز به دیدن امام رفت و پرسید منظور حدیث “لاَ تُعادُوا الأیَّامَ فَتُعَادِیَکُم”.”دشمنی نکنید با روزها که آنها با شما دشمنی خواهند کرد” چیست؟ امام هادی فرمود: “منظور از روزها ما هستیم” سپس نامگذاری ایام هفته را به نام یکی از ائمه برای صقر مطرح می کنند. از زبان امام هادی(ع) روز شنبه به نام پیامبر اکرم صلی الله، یکشنبه به نام امیرمؤمنان علی علیه السلام، دوشنبه امام حسن مجتبی و امام حسین علیهم السلام، روز سه شنبه امام سجاد، امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیهم السلام، چهارشنبه امام موسی کاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی علیهم السلام، پنجشنبه امام حسن عسگری علیه السلام و جمعه روز امام زمان عجل الله بیان شد.
- مجلسی، بحار الأنوار،۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۱۹۴.
- مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی؛ زیارات
- همان
- مفاتیح الجنان، دعاهای ایام هغته
- وبگاه موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت علیهم السلام
- وسائل الشیعه، باب ۵۷، ح ۵
- بحرانی، الحدائق الناظره، مؤسسه النشر الاسلامی، ج۴، ص۱۶۹-۱۷۰
- مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، فضیلت زیارت حضرت حمزه
- مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۳۲۹.
- برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به: ویژگی‌های روزه در دوشنبه‌ها
