به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان اردبیل، در آستانه سی و دومین اجلاس سراسری نماز با عنوان “مادران، فرزندان، فناوری های نوین و راهبردی”، سیدمحسن لطیفی، مدیر کل صدا و سیمای مرکز اردبیل، در گفتگو با روابط عمومی ستاد، نقش رسانه ملی را در تربیت دینی نسل نو تشریح کرد.
مشروح گفتگو را در ادامه بخوانید.
با توجه به گسترش فناوری‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی، نقش رسانه ملی در تربیت دینی نسل نو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نقش رسانه ملی در تربیت دینی نسل نو در فضای جدید، نقش حیاتی، اما با چالش های جدی روبروست و نیازمند دگرگونی در رویکردهاست .
گسترش شبکه های اجتماعی و فضای مجازی، محیط سنتی رسانه ملی را به شدت تحت تأثیر قرار داده و با وجود اینکه هنوز مخاطبان به این رسانه اعتماد دارند اما در حقیقت مرجعیت انحصاری رسانه ملی را تحت تأثیر قرار داده و الگوی مصرف محتوا را به سمت ایجاز و تعامل تغییر داده است.
بنابراین رسانه ملی باید به سمت تعاملی بودن گفتگو، پاسخ به شبهات و حضور فعال در پلتفرم های دیجیتال همزمان با استفاده از برودکست ، تغییر جهت دهد.
موفقیت رسانه ملی در گروی همگرایی با محیط دیجیتال و ترویج غیرمستقیم سبک زندگی اسلامی است.همچنین جذب جوانان به دینداری از طریق رسانه ها نیازمند رویکردی هوشمندانه مبتنی بر شناخت عمیق فرهنگ، نیازها، زبان و سبک زندگی نسل جوان است.
مهمترین چالش‌ها در استفاده از فناوری‌های نوین برای تربیت دینی چیست؟
این بحث را می توان در چند محور اصلی خلاصه کرد؛
یکی بحران مرجعیت و تکثر منابع؛ فناوری های نوین، مرجعیت سنتی و انحصاری نهادهای دینی و رسانه های رسمی را با چالش هایی مواجه کرده و هر فرد یا گروهی را به یک تولید کننده محتوای دینی تبدیل کرده است. این تکثر منجر به سردر گمی مخاطب در تشخیص محتوای صحیح از ناصحیح می شود.
بحث دیگر سطحی سازی و تقلیل گرایی محتوا (فقدان عمق) است. ماهیت سریع و کوتاه مدت شبکه های اجتماعی مانند ویدئوهای کوتاه ، اغلب مستلزم ساده سازی و خالصه سا زی مفاهیم عمیق دینی است این امر، خطر تقلیل دین را به مجموعه هایی از توصیه های اخلاقی ساده یا شعارهای احساسی افزایش داده و مانع از شکل گیری درک عمیق از حوزه های دینی می شود.
همچنین می توان به غرق شدن در شبهات و محتوای ضد دینی فضای مجازی اشاره کرد که بستر آ سانی برای انتشار گسترده و سریع شبهات دینی، محتوای ضد اخالقی و روایت های فرهنگی متضاد با ارزشهای دینی فراهم کرده است.
و در نهایت اعتیاد به فناوری و انزوای اجتماعی؛ استفاده افراطی از فناوری ها، به ویژه شبکه های اجتماعی می تواند منجر به اعتیاد دیجیتال، انزوای فردی و فاصله گرفتن از تعاملات عینی و عملی(مانند حضور در مساجد و مجالس و ….) دینی شود. این امر ، بعد اجتماعی و عملی تربیت دینی را به شدت تضعیف می کند.
صدا و سیما چه ظرفیت‌هایی برای استفاده از فناوری‌های نوین در حوزه تربیت دینی دارد؟
اصلی ترین ظرفیت صدا و سیما، دسترسی گسترده و نفوذ بالا می باشد. صدا و سیما همچنان گسترده ترین شبکه پخش در کشور و موثرترین رسانه است و می تواند پیام های دینی را به اقشار وسیعی از جامعه برساند.
صدا و سیما می تواند با استفاده از قدرت نفوذ تلویزیون ، مخاطبان میلیونی خود را به سمت پلتفرم ها و کانالهای دیجیتال اختصاصی خود هدایت کند.
همچنین صدا و سیما پتانسیل ایجاد اپلیکیشن ها، پادکست ها و محیط های آموزشی ویژه تربیت دینی به ویژه برای کودکان و نوجوانان را دارد.
چه برنامه های ویژهای برای کودکان و نوجوانان در راستای ترویج نماز طراحی کرده اید؟
یکی از اولویت های اساسی در صداوسیمای استان، تولید و ساخت برنامه های آموشی و ترویج فرهنگ نورانی نماز به خصوص برای کودکان، نوجوانان و جوانان بوده است.
طراحی، تولید و پخش برنامه فاخر «مسجد اوشاقالاری» در همین راستا یکی از اقدامات بوده است. همچنین تهیه و پخش کلیپ های کوتاه آموزشی، معرفی کتاب و محصوالت مرتبط با ترویج فرهنگ نماز در درون برنامه های کودک و نوجوان، پخش موشن گرافیک احکام به زبان ساده، تهیه و پخش نماهنگ با موضوع نماز از دیگر ساختارهای برنامه ای در همین زمینه می باشد.
به نظر شما چه اقداماتی می‌تواند به ارتقای تأثیرگذاری رسانه در تربیت دینی نسل نو کمک کند؟
تولید محتوای مبتنی بر تعامل و پاسخگویی؛ برنامه هایی تولید شود که به سوالات واقعی و شبهات رایج نسل نو که در فضای مجازی مطرح می شوند به طور مستقیم، عمیق و مستند پاسخ داده شود.
استفاده از فرم های نوین و جذاب؛ استفاده از ساختارهایی که برای این نسل جذابیت دارند. مانند ساختارهای نمایشی کوتاه، پویا نمایی، مستندهای کوتاه، موشن گرافی، نماهنگ و …. با محوریت مسائل اخلاقی و اعتقادی به جای سخنرانی های طولانی.
همچنین می توان به تشویق به تولید محتوای مردمی اشاره کرد. صدا و سیما می تواند مشارکت مخاطبان در تولید محتوای دینی را افزایش دهد و تولیدات آنها را دریک بسته مستقل پخش کند.
در پایان، مهمترین پیام شما به خانوادهها و جوانان درباره نماز چیست؟
خانواده ها سنگر اصلی انتقال ارزشها هستند، اما تفاوت نسل ها و مشغله های والدین می تواند این انتقال را دشوار کند.
آموزش نماز به فرزندان صرفاً یک تکلیف دینی نیست بلکه تجهیز آنها به یک مهارت زندگی حیاتی برای مقابله با استرس ها و چالش های آینده است. این سرمایه گذاری ، امن ترین بیمه نامه روحی برای فرزندان ماست.
کودکان و نوجوانان بیشتر از آنکه به آنچه می گویید گوش دهند، به آنچه انجام می دهید، نگاه می کنند. پس خودتان دست به کار شوید و نماز را در برنامه روزانه خود به شکل ی صادقانه و نه نمایشی، قرار دهید.
یک پیام هم می خواهم به نوجوانان بدهم. دنیای امروز سرشار از محرک های لحظه ای، شبکه های اجتماعی و اطالعات درست و نادرست در فضاهای مجازی است که می تواند ذهن و روح شما را دائما در حالت »کنش و واکنش« قرار دهد و آرامش را از شما بگیرد.
نماز یک مکث اجباری و مقدس از همه این شلوغی هاست. تنها ۵ نوبت در روز است که شما تلفن همراه، فضای مجازی، اینترنت و …. را خاموش می کنید تا با منبع اصلی آرامش و صفای وجودتان متصل شوید.
در جهانی که همه چیز پراکنده و بی نظم شده، نماز چارچوبی منظم به شما می دهد. این نظم تمرکز شما را در کار، تحصیل و فعالیت های روزمره به شدت افزایش می دهد.
