فضیلت و آثار خواندن سوره اعراف

اعراف هفتمین سوره قرآن است که در مکه بر پیامبر (ص) نازل شده است. این سوره در جزء هشتم و نهم قرآن جای دارد. سوره اعراف یکی از سوره‌های طولانی قرآن است. در روایات آمده است که خواندن سوره اعراف موجب عدم ترس در روز قیامت، دوری شیطان و حسابرسی نکردن در این روز خواهد شد. از خواص خواندن و نوشتن این سوره نیز ذکر شده است که برای زیادی رزق و روزی و ایمنی از شر دشمن مفید است.

معرفی سوره اعراف و ویژگی‌های آن

دلیل نامیدن «سوره اعراف بدین نام این است که در آن از اعراف و اصحاب آن در روز قیامت سخن گفته شده است»(۱). کلمه «اعراف در قرآن دو مرتبه در آیات ۴۶ و ۴۸ سوره اعراف آمده است» (۲). از دیگر «نام‌های سوره اعراف «المص» است زیرا تنها سوره اعراف با این حروف مقطعه آغاز می‌شود» (۳). سوره اعراف «با نام‌های «میقات» و میثاق که به ترتیب در آیات ۱۴۳ و ۱۷۲ ذکر شده‌اند نیز نامیده شده است» (۴). سوره اعراف «از سوره‌های مکی قرآن و در ترتیب نزول سوره سی و نهمی است که بر رسول خدا (ص) نازل شده است و در چینش کنونی قرآن سوره هفتم و در جزء‌های هشت و نه قرار دارد» (۵). تعداد «آیات سوره اعراف ۲۰۶ آیه و تعداد کلمات آن ۳۳۴۶ کلمه است. این سوره از ۱۴۴۳۷ حرف تشکیل شده است» (۶). و از «نظر حجمی در گروه سوره‌های سبع‌الطوال قرآن جای می‌گیرد و بیش از یک جزء قرآن را در بر گرفته است. سوره اعراف طولانی‌ترین سوره مکی قرآن است» (۷). محتوای سوره اعراف به بحث مبدأ و معاد، اثبات توحید، رستاخیز، مبارزه کردن با شرک و تثبیت کردن مقام و موقعیت انسان در جهان آفرینش پرداخته است» (۸).

فضیلت خواندن سوره اعراف در روایات

در روایات خواندن سوره اعراف فضایل بسیاری دارد که در ذیل به آنها اشاره شده است:

نترسیدن در قیامت

از امام صادق (ع) نقل است که «هر کس سوره اعراف را در هر ماه قرائت کند در روز قیامت از جمله افرادی خواهد بود که برای او ترسی نیست و غمگین نخواهد شد و اگر این سوره را در هر جمعه بخواند از افرادی است که در روز قیامت برای او حسابرسی نیست. آگاه باشید که در سوره اعراف آیات محکمی وجود دارد پس خواندن آن را ترک نکرده چرا که در روز قیامت به سود قرائت‌کننده سوره اعراف، شهادت خواهند داد» (۹).

رفاقت با حضرت آدم(ع)

در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است که «هر کس سوره اعراف را قرائت کند خداوند در روز قیامت میان او و شیطان مانعی می‌گذارد و این فرد رفیق حضرت آدم (ع) خواهد بود» (۱۰).

در امان بودن از عذاب و کیفر الهی

در روایتی از امام صادق (ع) نقل است که «قرائت‌کننده سوره اعراف در روز قیامت از افرادی است که در امان خواهد بود» (۱۱).

 در روایتی دیگر نیز از ایشان آمده است که «هر کس سوره اعراف را سه بار بخواند از عذاب و کیفر آخرت در امان خواهد بود» (۱۲).

آثار قرائت سوره اعراف

در خصوص آثار و برکات خواندن سوره اعراف در روایات موارد زیر آمده است:

زیاد شدن رزق و روزی

آمده است که برای ازدیاد رزق و روزی «هر کسی آیه ۱۰ سوره اعراف «وَلَقَدْ مَکَّنَّاکُمْ فِی الْأَرْضِ وَجَعَلْنَا لَکُمْ فِیهَا مَعَایِشَ قَلِیلًا مَا تَشْکُرُونَ» را با خلوص نیت و توجه به خدا و معنی آیه در روز جمعه پس از آن که مردم نماز جمعه را تمام کردند، بنویسد و در خانه خود آویزان کند روزی او فراوان خواهد شد و خیر و برکت زیادی در مال و ثروت و کاسبی او ایجاد خواهد شد و در تجارت به سود فراوان می‌رسد» (۱۳).

ایمنی از شر دشمن و حیوان درنده

در مورد ایمنی از شر دشمن و حیوان درنده ذکر شده است که «هر کس سوره اعراف را با گلاب و زعفران نوشته و با خود به همراه داشته باشد تا زمانی که این نوشته به همراه اوست به اذن خدا هیچ نوع درنده و دشمنی به او نزدیک نخواهد شد» (۱۴).

برای کم شدن خواب و بیداری در هنگام شب

برای خواب کم و بیداری در زمان شب آمده است که «هر کسی با اعتقاد و ایمان در زمانی که به خواب می‌رود آیات ۵۴، ۵۵ و ۵۶ سوره اعراف «إِنَّ رَبَّکُمُ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِی سِتَّهِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهَارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ» (۵۴)، «ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَهً إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ» (۵۵) و «وَلَا تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ» (۵۶) را با خلوص نیت و توجه به خدا و معنی آن‌ها قرائت کند و از خدا بخواهد که خواب او کم شود به خواسته خود می‌رسد» (۱۵).

جلوگیری از غلبه خواب

جهت جلوگیری از غلبه خواب ذکر شده که «برای جلوگیری از غلبه خواب بر انسان آیه ۱۳۹ سوره اعراف «إِنَّ هَؤُلَاءِ مُتَبَّرٌ مَا هُمْ فِیهِ وَبَاطِلٌ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» را بر آب خوانده شود و فرد روی خود را با آن بشوید خواب بر او چیره نخواهد شد» (۱۶).

سخن پایانی

سوره اعراف یکی از سوره‌های مکی قرآن است که ۲۰۶ آیه دارد. خواندن سوره اعراف فضایل و آثار و برکات فراوانی دارد از جمله اینکه قرائت‌کننده این سوره از ترس و اندوه روز قیامت رها  شده و در این روز در امان خواهد بود.  از خواص خواندن این سوره نیز آمده است که برای خیر و برکت در مال و کسب سود در تجارت مفید است. با توجه به روایات ذکر شده توصیه می‌شود که با خواندن آن از آثار و برکات آن بی بهره نمانید.

پی‌نوشت

1. خرمشاهی، سوره اعراف، ص ۱۲۳۸.
2. محقیان، سوره اعراف، ص ۶۸۸.
3. همان.
4. فیروزآبادی، بصائر ذوی التمییز، المکتبه العلمیه، ج۱، ص ۲۰۳ ، ۲۰۴.
5. معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ ش، ج۲، ص ۱۶۶.
6. خرمشاهی، دانشنامه قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ ش، ج۲، ص ۱۲۳۸.
7. سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ۱۴۰۷ ق، ج۱، ص ۱۳۸.
8. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ ش، ج۶، ص ۷۵.
9. تفسیر برهان، ج۵، ص ۱۵۴.
10. مستدرک‌الوسائل، ج۴، ص ۳۳۹.
11. همان.
12. خواص آیات قرآن، ص ۴۶.
13. خواص آیات قرآن، ص ۶۱.
14. تفسیر برهان، ج۵، ص ۱۵۴.
15. خواص آیات قرآن ، ص ۶۲.
16. درمان با قرآن، ص ۴۱.