فضیلت و آثار خواندن سوره ناس

ناس سوره صد و چهاردهم و آخرین سوره قرآن است که در مکه نازل شده است. محتوای این سوره اشاره به پناه بردن رسول خدا (ص) از شر وسوسههای خناس به خداوند است. از جمله فضیلتهای خواندن سوره ناس که در روایات آمده است اعطای پاداش فراوان، در امان بودن از وسوسههای شیطان و آمرزش گناهان را میتوان ذکر کرد. از خواص قرائت این سوره نیز در روایات به محفوظ بودن از چشم زخم و درمان دردهای بدن اشاره شده است.
معرفی مختصر سوره ناس و ویژگیهای آن
دلیل نامگذاری سوره ناس به این دلیل است که این کلمه بهمعنای «مردم» است و از آیه اول این سوره گرفته شده است. به سوره ناس «مُعَوَّذه» نیز گفته میشود. دلیل این نامگذاری به این سبب است که انسان با خواندن این سوره خود را از وسوسههای شیطان محافظت مینماید و در پناه خدا قرار میدهد. همچنین به این سوره مُشَقشَقه میگویند و دلیل آن است که در هنگام خطر این سوره خوانده میشود تا در پناه خدا قرار گیرد» (۱). سوره ناس از سورههای مکی قرآن است و در ترتیب نزول سوره بیست و یکمی است که بر پیامبر (ص) نازل شده است. در چینش کنونی مُصحَف، ناس سوره صد و چهاردهم قرآن است و در جزء سی قرآن جای گرفته است» (۲). سوره ناس دارای ۶ آیه، ۲۰ کلمه و ۷۸ حرف است و از نظر حجمی از سورههای مفصلات یعنی دارای آیات کوتاه و سورههای چهار قل است» (۳). در محتوای این سوره خداوند به پیامبر (ص) دستور میدهد که از شر وسواس خناس (وسوسهگران نهانی) به خدا پناه ببرد» (۴).
فضائل و پاداش خواندن سوره ناس
روایات متعددی در مورد فضیلت خواندن سوره ناس ذکر شده است که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
اعطای پاداش فراوان
از رسول خدا (ص) روایت است که فرمودند«هر کس سوره معوذتین یعنی ناس و فلق را قرائت نماید مانند این است که همه کتابهای پیامبران الهی را خوانده است» (۵).
در امان بودن از مکر و حیلههای شیطان
روایت شده است که «هر کس سوره ناس را قرائت کند موجب امنیت او از مکرها و حیلههای شیطان و موجب رحمتی برای ثبات بر الهام است» (۶).
از امام صادق (ع) روایت است که «فرمودند هرکس سوره ناس را در منزل خود هر شب قرائت کند از شر جن و وسواسها در امان خواهد بود» (۷).
آمرزش گناهان و بیمانند بودن
از پیامبر (ص) روایت است که «فرمودند هر کس سورههای توحید، ناس و فلق را هر شب ده مرتبه قرائت کند به مانند این است که تمام قرآن را خوانده است و تمام گناهانش بخشیده میشود مانند روزی که از مادر متولد شده و اگر در روز یا شب از دنیا برود به مرگ شهادت مرده است» (۸).
در روایتی دیگر از پیامیر (ص) آمده است که« ایشان فرمودند آیاتی بر من نازل شده که همانند آنها نازل نگردیده است و آن دو سوره ناس و فلق است» (۹). در روایتی نقل شده است که «محبوبترین سورهها در نزد پروردگار سوره ناس و فلق هستند» (۱۰).
در فضیلت خواندن سورههای ناس و فلق آمده است که «این سورهها را (ناس و فلق) بعد از هر نماز قرائت کنید» (۱۱).
آثار و برکات سوره ناس
از جمله آثار و برکات خواندن سوره ناس میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
محفوظ بودن از حادثه و ناگواری
روایت است که «هرکس بعد از نماز جمعه سورههای توحید، ناس و فلق را هفت بار قرائت کند تا جمعه بعدی به یاری خداوند از هر حادثه و ناگواری ایمن خواهد بود» (۱۲).
دفع چشم بد
از امام صادق (ع) نقل شده است که « ایشان فرمودند هر گاه کسی خود را آراسته نمود و زمانی که از خانه بیرون رفت سورههای ناس و فلق را بخواند به یاری خداوند چشم بد در او اثری نخواهد نمود» (۱۳). همچنین از امام رضا (ع) روایت است که «فرمودند برای دفع چشم و نظر بد دستهای خود را در برابر صورت گرفته و سورههای حمد، توحید، ناس و فلق را قرائت کند و دستها را بر سر و صورت خود بکشد» (۱۴).
آمده است که« رسول خدا (ص) امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را با سوره ناس و فلق تعویذ مینمودند و با خواندن این دو سوره (ناس و فلق) دو فرزند خویش را در پناه خداوند قرار میدادند» (۱۵).
خواب راحت
از امام باقر (ع) روایت است که «هر کس چیزی در خواب او را ناراحت میکند زمانی که به رختخواب میرود سورههای فلق، ناس، آیهالکرسی را بخواند» (۱۶).
از بین بردن درد اعضای بدن
نقل شده است که« پیامبر (ص) هر زمانی که یکی از اعضای بدن ایشان دچار درد میشد سورههای توحید، فلق و ناس را بر کف دست راست خود قرائت میکردند و پس از آن بر جایی که درد میکرد میکشید» (۱۷).
در روایتی دیگر از امام باقر (ع) ذکر شده است که«پیامبر (ص) دچار درد شدیدی بود و به همین دلیل بسیار ناراحت بودند، جبرئیل و میکائیل به نزد ایشان آمدند، جبرئیل نزدیک سر پیامبر (ص) و میکائیل نزدیک پای ایشان نشستند، جبرئیل رسول خدا (ص) را با سوره فلق و میکائیل ایشان را با سوره ناس تعویذ نمودند» (۱۸).
در امان بودن از جن و وسوسههای شیطان
در روایت آمده است که «هرکس سورههای فلق و ناس را هر شب بخواند از شر جن و وسوسههای شیطان محفوظ خواهد بود و هر کس این سورهها را بنویسد و بر کودکی آویزان نماید از شر جن و آزار دهندهها در امان خواهد بود» (۱۹).
سخن پایانی
سوره ناس از سورههای کوتاه قرآن است که در جزو سیام جای دارد. در روایات برای خواندن این سوره فضیلتهای فراوانی ذکر کردهاند از جمله اینکه قرائت آن موجب در امان بودن از وسوسههای شیطان خواهد شد. از جمله آثار و برکات قرائت سوره ناس دفع چشم بد و در امان بودن از حادثه و ناگواری است. با توجه به مطالب بیان شده خواندن این سوره به همراه سوره فلق فضیلتهای زیادی دارد و توصیه میشود خواندن این سوره در نمازهای روزانه فراموش نشود تا بتوان از فضائل و آثار بینظیر آن بهرهمند شد.
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
پینوشت
- دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی، ۱۳۷۷ ش، ج۲، ص ۱۲۷۱ ـ ۱۲۷۲.
- معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ ش، ج۲، ص ۱۶۶.
- دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی، ۱۳۷۷ ش، ج۲، ص ۱۲۷۱ ـ ۱۲۷۲.
- طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴ م، ج۲۰، ص ۳۹۵.
- مجمعالبیان، شیخ طبرسی، جلد ۱۰، ص ۴۹۱.
- مستدرکالوسائل، محدث نوری، جلد ۴. ص ۳۷۰.
- تفسیر برهان، سید هاشم بحرانی.
- بلدالامین، کفعمی، ص ۳۳.
- تفسیر نورالثقلین، هویزی.
- بحارالانوار، علامه مجلسی، جلد ۹۲، ص ۳۶۸.
- بحارالانوار، علامه مجلسی، جلد ۹۲، ص ۳۶۸.
- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۹۲، ص ۳۵۵.
- همان، ج ۹۵، ص ۱۲۸.
- حلیهالمتقین، علامه مجلسی، ص ۱۸۳.
- المناقب، ابن آشوب، ج۳، ص ۵۵.
- من لایحضره فقیه، شیخ صدوق، ج ۱، ص ۴۶۹.
- مستدرک السفینه البحار، علی نمازی شاهرودی، جلد ۷، ص ۴۷۶.
- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۱۸، ص ۷۱.
- المصباح، کفعمی، ص ۴۶۱.



