فضیلت و آثار خواندن سوره عبس
سوره عبس در مکه بر رسول گرامی اسلام نازل شده و در چینش کنونی قرآن هشتادمین سوره است. سوره عبس در جزء سی‌ام جای دارد و دلیل نامگذاری آن این است که با کلمه عبس آغاز می‌شود. این سوره در مورد اهمیت قرآن، ناسپاسی انسان و حوادث روز قیامت سخن به میان می‌آورد. از جمله فضیلت‌های قرائت این سوره در روایات به شاد و خندان بودن در روز قیامت اشاره شده است. از خواص آن نیز آمده که برای بهره‌مندی از خیر و خوبی در سفر مفید است. در این نوشته با فضیلت و آثار خواندن سوره عبس خواهیم پرداخت.
شرح مختصری از سوره عبس
«کلمه عبس به‌معنای ترشرویی یا چهره در هم کشیده است. سوره عبس را به نام‌های دیگری چون أعمی و سَفَره نیز خوانده‌اند که أعمی در آیه دوم این سوره و سفره در آیه پانزدهم ذکر شده است. در مورد معنای این دو کلمه باید گفت که اعمی به‌معنی نابینا و سفره نیز جمع سفیر و به فرشتگانی که اعمال آدمی را ثبت می‌کنند، اشاره دارد» (۱). سوره عبس «در ترتیب نزول بیست و چهارمین سوره‌ای است که بر رسول خدا (ص) نازل شده و ۴۲ آیه، ۱۳۳ کلمه و ۵۵۳ حرف دارد. این سوره از نظر حجمی در گروه سوره‌های مفصلات و نسبتاً کوچک قرآن جای دارد» (۲). از جمله موضوعاتی که در این سوره به آن پرداخته شده می‌توان به مواردی چون «عتاب شدید خداوند در مورد فردی که برخورد مناسبی با مرد نابینای حقیقت‌جو نداشته، ارزش قرآن، بیان نعمت‌های خداوند برای برانگیختن حس شکرگذاری بشر و ذکر رخدادهای روز قیامت و سرنوشت مؤمنان و کافران در آن روز اشاره کرد» (۳).
فضیلت‌های خواندن سوره عبس در روایات
از جمله فضائل قرائت این سوره در روایات مختلف موارد ذیل آمده است:
شادمانی در روز قیامت
از پیامبر گرامی اسلام نقل شده است که «هر کس سوره عبس را بخواند در روز قیامت در حالی که شادمان و خندان است، می‌آید» (۴).
رفتن به بهشت
در روایتی از امام صادق (ع) نیز آمده است که «هر کس سوره عبس را بخواند در بهشت در زیر پرچم خداوند و مشمول کرامت خدا خواهد بود و این کار کوچکی در نزد پروردگار است» (۵).
آمرزش گناهان
از امام صادق در جایی دیگر ذکر شده که «هر کسی در زمان بارش باران سوره عبس را بخواند خداوند به تعداد قطرات باران گناهان او را می‌آمرزد» (۶).
خواص سوره عبس
در روایاتی از امام صادق (ع) و دیگر ائمه (ع)خواص سوره عبس نام برده شده که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم.
در امان بودن از خطرات
امام صادق (ع) در مورد خواص سوره عبس فرموده‌اند که «اگر مسافر در راه سوره عبس را بخواند از خطراتی که پیش رویش در هنگام سفر قرار دارد، در امان خواهد بود» (۷).
به دست آوردن خیر و خوبی
در جای دیگری نیز از ایشان نقل شده است که «هر کس سوره عبس را بر کاغذ یا پوست سفیدی نوشته و آن را همواره همراه خود داشته باشد در راه خود جز خیر و خوبی نخواهد دید و از خطرات به اذن خدا در امان خواهد بود» (۸).
پیدا شدن گمشده
در روایات آمده که «اگر چیزی را در مکانی پنهان کرده و ندانند که در کدام نقطه است سوره عبس را قرائت کنند خداوند آن فرد را به مکان مورد نظر هدایت می‌کند» (۹).
تقویت و روشنایی دید
از امام ششم روایت است که «برای تقویت و روشنایی دید چشم سوره عبس را هفت مرتبه بخوانند» (۱۰).
کلام پایانی
در آیات ۳۴ تا ۳۷ سوره عبس صحنه محشر توصیف شده و به فرار انسان‌ها از نزدیکان خود چون پدر، مادر، همسر و… اشاره شده است. در روایات آمده که قرائت سوره عبس موجب رفتن به بهشت و بهره‌مندی از کرامت خداوند خواهد شد. همچنین گفته شده که خواندن آن موجب آمرزش گناهان می‌شود. از خواص این سوره نیز به پیدا شدن چیز گمشده و تقویت روشنایی چشم اشاره شده است. با توجه به مطالبی که بیان شد، میتوانید برای ایمنی از خطرات در هنگام مسافرت این سوره را قرائت کنید و نوشته و همراه خود داشته باشید.
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
پی‌نوشت
- دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص ۱۲۶۱.
- معرفت، آموزش علوم قرآن، ج۱، ص ۱۶۶. دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص ۱۲۶۱.
- مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص ۱۲۱.
- مجمع‌البیان، ج۱۰، ص ۲۶۳.
- ثواب‌الاعمال، ص ۱۲۱.
- مستدرک‌الوسائل، ج۶، ص ۲۱۰.
- تفسیر البرهان، ج۵، ص ۵۸۰.
- همان.
- مصباح، ص ۴۵۹. منهاج ص ۴۳۹.
- خواص‌الایات، ص ۱۴۶.
