خانواده، نخستین مدرسه انسانیت
قسمت اول سلسله یادداشتهای "خانواده، سرچشمه تربیت دینی" با عنوان «خانواده، نخستین مدرسه انسانیت» منتشر شد.
به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز، حجت الاسلام و المسلمین محمدیان، مشاور ستاد اقامه نماز در امور برنامه ریزی و نماز نسل نو، در سلسله یادداشتهای خود با عنوان “خانواده، سرچشمه تربیت دینی”، خانواده را بنیاد اولیه جامعه انسانی نامید که تاروپود بودنشان بر حکمت الهی بر اساس تربیت مهربانانه تنیده شده است.
متن یادداشت به شرح ذیل است:
باسمه‌تعالی
خانواده نخستین بنیاد جامعه انسانی است که با هاله‌ای از قداست و پاکی، مهر و محبت و برپایه تربیت عطوفانه شکل‌گرفته است. پدر و مادر نخستین عضو این بنیاد انسانی هستند که در کنار هم به‌حکم‌قانون فطرت قرار گرفته‌اند و نمره این زیست مشترک فرزندانی است که در دامن مادر نشسته و به محبت او تغذیه کرده و رشد می‌یابند. پدری که بااحساس تعهد در قبال مادر و فرزندان خویش برای رشد و بقای آنها تلاش می‌کند و باز به سائقۀ فطری در فراز و نشیب زندگی آنها را بر خود ترجیح می‌دهد. در خطر، مدافع آنان و در فراهم آوردن نیازها، کفیل آنان می‌باشد.
این بنیاد اولیه جامعه انسانی تاروپود بودنشان بر حکمت الهی بر اساس تربیت مهربانانه تنیده شده است.
انسان به‌صورت فطری کمال‌گرا، خیرخواه، پرسشگر، خداجو و تمایل به خلود و جاودانگی دارد. میراث درونی و دستاوردهای بیرونی را دوست دارد برای فرزندان و بستگانش به میراث بگذارند. نام و نشانی از خود را، علاوه بر آنکه بر تنۀ درختان و سنگ حکاکی می‌کند بلکه آن را درون فرزندان خویش نیز به ودیعت می‌نهد. انسان در می‌یابد که از خود بپرسد از کجا آمده است؟ و الان در این مرحله از زندگی چه باید بکند؟ به هنگام وداع از این نشئه حیات به کدام سو روانه می‌شود و با خود چه می‌برد و از خود چه به یادگار می‌گذارد؟ این پرسش‌ها درونی را با خود مطرح می‌کند و از اطرافیان نیز می‌پرسد؟ و دستاوردهای خود را با جمع خانواده خود نیز در میان می‌گذارند.
فهم درست یا نادرست آنها در پاسخگویی به پرسش‌های انسانی حیات می‌تواند در جمع خانواده نیز سریان پیدا کند و سینه‌به‌سینه از پدر و مادری به فرزندان و از همان مسیر به دیگر نسل‌ها منتقل شود. آنچه انسان‌ها از طریق خانواده می‌آموزند به‌صورت طبیعی، همراه با دلبستگی و تعصب‌آمیز به یکدیگر منتقل می‌شود. البته تعمق و تأمل در این یافته‌ها و آموخته‌ها برای همگان میسور نیست.
خداوند خالق انسان برای جهت دهی و سنجیدن این دریافت‌ها و یاری‌رساندن برای خروج از تردید و رسیدن به قطعیت در باورهای خود، انبیا را مامور تربیت انسان، زدودن تردیدهای او و رهنمون‌شدن او به روشنای حقیقت ساخته است. آنهایی که بی هیچ مزد و پاداشی و بی هیچ منّت و توقعی انسان را به سرچشمه پاکی و نیکی و راستی راهنمایی می‌کنند تا در توحید خویش، آلوده شرک نشوند و در عبادت و بندگی خویش ناراست است قیام و قعود نکنند و در کانون خانواده که، پدر و مادر مربیان اویند و واسطه حیات و بقای او، به نیکی عمل می‌کنند.
آری آنچه انبیا گفته‌اند و آموخته‌اند و پی گرفته‌اند برای آن بوده است که ارزش‌های اخلاقی و کرامت های انسانی به اوج برسد و در دل خانواده انسانی ریشه بدواند. این کار نیازمند آموزش و تبیین و مراقبت است که جلوه‌ای از ربوبیت الهی بر آن سایه افکنده است. ازاین‌رو خانواده پاک‌ترین و مطمئن‌ترین کانون برای تجلی این هدف مقدس است.
مطالعات جامعه‌شناختی خانواده و تجربه‌های زیستۀ انسانی این نکته را می‌آموزند که در خانواده مادر در نقطۀ کانونی و مرکزی قرار دارد، پدر پرگاری است که شعاع این مرکزیت را توسعه بخشیده و صیانت می‌کند.
مادر الگوی زیست تربیتی فرزندان در تمام عرصه‌ها و ساحت‌های حیات انسانی است از تربیت اعتقادی و عبادی تا رشد بدنی و سلامت جسمانی، از علائق هنری و عملی گرفته تا تلاش‌های علمی و آموزشی در نقطه‌های آغازین از او می‌آموزد و با تشویق او گام‌به‌گام پیش می‌رود. کلمه‌هایی که مادر بر زبان انسان می‌کارد و قدم‌هایی که با تکیه به مادر بر می‌دارد، مسیر تعالی و افق پرواز او را ترسیم می‌کند. فرزندان به اقتضای فرصت‌هایی که پدر و مادر برای آنان فراهم می‌کنند و تلاش‌ها و دست آوردهای اجتماعی و زیست جمعی که به هم انباشته در اختیار او قرار می‌گیرد، پروازی بلندتر از پیشینیان انجام می‌دهد. اما سکوی این پرواز دوش پدر و مادری است که پای در آن نهاده و از آن پایه پرواز می‌کنند. هر چقدر شأنه تربیتی پدر و مادر قوی و قاعده آگاهی و اجتماعی زندگی انسان گسترده‌تر باشد، ارتفاع پرواز او بلندتر خواهد بود.
برای تربیت نسل آینده که بتوانند به تکالیف انسانی و وظایف حیات شایسته و پاک قیام کنند، نخستین گام پرداختن به خانواده و توانمند سازی مادران در تربیت فرزندان و فرهمندی پدران در صیانت حریم خانواده در ابعاد مختلف است این درآمدی بر نانوشته‌هایی باشد که در آینده به رشته تحریر بر خوانندگان تقدیم می‌شود.
