همایش ملی پرچمداران تفسیر قرآن کریم برگزار شد
به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز، همایش ملی پرچمداران تفسیر قرآن کریم، روز پنجشنبه ۲۰ آذر، در مجتمع یاوران حضرت مهدی موعود(عج) قم برگزار شد.
حاضران در این برنامه جمعی از روحانیون، فضلای حوزه، اساتید و فعالان قرآنی کشور بودند که در مساجد، دانشگاهها، هیئات و مجالس مذهبی به تدریس و تفسیر قرآن میپردازند.
از هر استان به طور متوسط پنج نفر از چهرههای فعال و اثرگذار عرصه تفسیر به همایش دعوت شدهاند تا تجارب و دستاوردهای خود را در این گردهمایی ملی به اشتراک بگذارند.
پیام آیت الله العظمی مکارم شیرازی به همایش ملی پرچمداران تفسیر
حضرت آیتالله العظمی ناصر مکارم شیرازی در پیامی به همایش ملی پرچمداران تفسیر با تقدیر از برگزارکنندگان و شرکتکنندگان، بر اهمیت ویژه تفسیر قرآن در فعالیتهای علمی حوزههای علمیه تأکید کرد.
متن کامل پیام:
بسم الله الرحمن الرحیم
إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَ یُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا کَبِیرًا (الاسراء: ۹)
لازم است در ابتدای سخن از همهٔ برگزارکنندگان و شرکت کنندگان این همایش تقدیر و تشکر نمایم و امیدوارم این همایش که به منظور گردهمایی فعالان عرصهٔ تفسیر قرآن کریم برپا گردیده به اهداف مورد نظر خویش دست یابد.
تفسیر یکی از کهن ترین علوم اسلامی است و باید آن را از شاخصههای اندیشه اسلامی به شمار آورد. پیامبر اکرم و اهل بیت ایشان (صلوات الله وسلامه علیهم اجمعین) پیشگامان عرصهٔ تفسیر قرآن و شارحان کلام الهی و حافظان حدود آن بوده اند و خیل عالمان و عارفان کلام وحی به دنبال آنان به کسب معارف این کتاب آسمانی و نشر آن پرداخته اند.
قرآن کریم برای هدایت مردم نازل شده و شفاء و رحمت برای مومنان است اما در عین حال تفسیر کلام خداوند از توطئهٔ وسوسه گران و منحرفان و کج اندیشی بی خردان در امان نبوده که این نکته کار را دربارۀ آن سخت می کند ؛ از این رو میباید در تفسیر قرآن کریم با توجه به حساسیت آن در تبیین کلام خدا بیش از دیگر علوم دقّت و تتبع به خرج داد.
عالمان شیعه نیز از صدر اسلام تا کنون و به تأسی از مکتب پربار اهل بیت (علیهم السلام) در کنار این ثقل به تفسیر کلام حق اهتمام خاصی داشته و آثار گرانبهایی را در این عرصه به یادگار گذاشته اند.
توصیه من به حوزههای علمیه و خصوصا طلاب و فضلای جوان این است که تفسیر قرآن را در صدر فعالیت های علمی خویش قرار دهند و ابتدا با آشنایی با تفاسیر روان تر و سپس تامل و دقت در تفاسیر عمیق تر، هم جان خویش را با این زلالِ پاک تطهیر نمایند و هم در شاخههای مختلف علوم دینی از آن بهره مند شوند و هم در راه هدایت مردم آن را به کار گیرند.
این جانب نیز به سهم خویش از همه اندیشمندانی که تفسیر قرآن کریم را سرلوحه کارهای علمی خویش قرار داده و به تحقیق و پژوهشهای تفسیری اهتمام داشته و هم چنین کسانی که در ترویج قرآن و تفسیر آن تلاش نموده اند بالاخص برادر گرامی جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای حاج شیخ محسن قرائتی که سالیان متمادی در این عرصه کوشیده اند قدردانی نموده و از خداوند متعال توفیقات ایشان را مسألت می نمایم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
قم – ناصر مکارم شیرازی
۱۴۰۴/۹/۱۹
حجت الاسلام و المسلمین قرائتی: فهم و عمل به قرآن وظیفه همه اقشار جامعه است
حجتالاسلام والمسلمین قرائتی در این همایش به تبیین اهمیت فهم، تدبر و عمل به قرآن برای تمامی اقشار جامعه پرداخت و بر ضرورت کشف پیامهای قرآنی و کاربرد آنها در زندگی روزمره تأکید کرد.
قرائتی با تشبیه فرآیند یادگیری قرآن به مراحل ساخت یک ماشین توضیح داد: همانطور که برای ساخت یک ماشین، استخراج فلز، ذوب، قطعهسازی و مونتاژ انجام میشود، فهم قرآن نیز نیازمند مراحل کشف، تدبر و عمل مستمر است تا نتیجه عملی و مؤثر داشته باشد.
وی تصریح کرد: همان کاری که باعث شد قرآن به ما برسد، ما هم باید همان مسیر را طی کنیم تا خودمان به فهم واقعی برسیم.
وی به اهمیت نماز و جایگاه آن در تربیت دینی اشاره کرد و گفت: عمل به نماز و احکام قرآن واجب است و تنها مطالعه و تفسیر کافی نیست؛ چرا که خداوند در قرآن تأکید کرده است که احکام باید عملی شود.
حجتالاسلام قرائتی همچنین از پراکندگی ترجمهها و تفسیرها انتقاد کرد و خواستار تدوین مجموعههای منسجم و کاربردی شد تا فهم و بهرهبرداری از قرآن برای همگان آسان شود.
یکی دیگر از نکات مهم سخنان ایشان، ضرورت دسترسی همه اقشار جامعه به آموزههای قرآنی بود. قرائتی تأکید کرد که قرآن نباید محدود به خواص و افراد خاص شود و باید از طریق آموزشهای مؤثر و بودجههای فرهنگی مناسب، به جامعه منتقل شود.
وی یادآور شد: اگر بودجهها سهم قرآن و آموزش آن را تأمین کنند، میتوان فرهنگ قرآنی را به شکل عملی در جامعه پیاده کرد.
حجتالاسلام قرائتی همچنین به اهمیت برنامهریزی برای آموزش قرآنی در مدارس، دانشگاهها و مؤسسات فرهنگی اشاره کرد و افزود: ترجمه و تفسیر قرآن باید به گونهای باشد که مردم بتوانند در زندگی روزمره خود به آموزههای آن عمل کنند و قرآن به محدودیت و محصور بودن در میان خواص نرسد.
این همایش با هدف ارتقای سطح فهم، تدبر و عمل به قرآن کریم برگزار شد و شرکتکنندگان فرصتی یافتند تا با تکیه بر تفسیر کاربردی قرآن، به شناخت دقیقتر و عملیتر آموزههای قرآنی دست یابند.
آیت الله سبحانی: قرآن، معجزهای که از عصر موسی تا عصر دیجیتال شکست ناپذیر مانده است
حضرت آیتالله العظمی جعفر سبحانی تبریزی، از مراجع بزرگ تقلید شیعه، با تحلیل جایگاه قرآن در میان معجزات انبیاء، قرآن را تنها «معجزه دائمی شریعت خاتم» معرفی کرد.
معجزات پیامبران پیشین موقت بود؛ شریعت خاتم معجزه دائمی میطلبد
این مرجع تقلید با اشاره به تفاوت معجزات پیامبران در زمانهای مختلف گفت: در عصر موسی(ع) سحر رایج بود؛ در زمان عیسی(ع) طب و درمان؛ و در عصر پیامبر اسلام(ص) سخنوری، شعر و خطابه. بنابراین معجزه هر پیامبر با فضای فکری زمان خود تناسب داشت.
وی افزود: شریعت پیامبر اسلام دائمی است و برای چنین شریعتی تنها معجزهای کارساز است که تا قیامت زنده بماند. این معجزه، قرآن است؛ کلامی که انسان و جنّ را به آوردن مانند آن به چالش کشیده و هنوز شکستناپذیر مانده است.
قرآن؛ داور و معیار تشخیص صحت کتابهای آسمانی
حضرت آیتالله العظمی سبحانی با استناد به آیه «وَمُهَیْمِنًا عَلَیْهِ» از سوره مائده افزود: قرآن تنها کتابی است که هم تصدیقکننده پیامبران پیشین است و هم بر آنها هیمنت دارد؛ یعنی معیار داوری و اصلاح محتوای تورات و انجیل است. اگر نسخهای از کتابهای آسمانی میخواهند که سلامت داشته باشد، باید آن را با قرآن تطبیق دهند.
وی با بیان نمونههایی از اختلافات موجود در کتابهای تحریفشده اظهار داشت: اگر یک صفحه از تورات یا انجیل موجود را کنار یک صفحه قرآن قرار دهند، حقانیت قرآن آشکار میشود.
لزوم نوآوری در نگارش تفاسیر قرآن
این مرجع تقلید، مفسران و نویسندگان تفسیری را به خلاقیت بیشتر فراخواند و تأکید کرد: گفتن تفسیر آسان است، اما نوشتن تفسیر مسئولیت بزرگی دارد. تفسیرنویسان باید از تکرار پرهیز کنند، گرهی باز کنند و نکتهای تازه بیاورند تا اثرشان ارزش علمی داشته باشد.
اهمیت دقت در مفردات قرآن
آیتالله سبحانی بخش دیگری از سخنان خود را به واژهشناسی قرآن اختصاص داد و گفت: برخی مفاهیم مانند ‘إله’ معمولاً فقط به معنای ‘معبود’ ترجمه میشود، اما در بسیاری از آیات، معنای درست آن ‘خدا’ است. برداشت نادرست از این واژهها باعث میشود مضمون آیات بهدرستی فهم نشود. باید مفردات قرآن را با دقت و تحقیق بیشتری بررسی کرد.
آیتالله خاتمی: پرچمداران تفسیر قرآن، علمداری قرآن را تا پایان عمر ادامه دهند
در همایش ملی «پرچمداران تفسیر قرآن کریم»، آیتالله خاتمی با تجلیل از مقام حضرت صدیقه طاهره (س) و امام راحل، به اهمیت حفظ و ترویج روح و پیام قرآن کریم تاکید کردند.
وی با اشاره به سابقه پنجاهساله آشنایی و همکاری خود با استاد قرائتی، از تلاشهای خالصانه وی در تبیین مفاهیم قرآن و آموزههای دینی تقدیر نمودند و او را «فرزند حوزه و پرچمدار قرآن» خواندند.
آیتالله خاتمی، تفسیر قرآن را از دروس اصلی حوزه دانستند و سبک تفسیری خود را شامل ترجمه آزاد آیات، بررسی لغات و ادبیات قرآن، نکات تفسیری و پیامهای آیات معرفی کردند. ایشان همچنین به تفسیرهای شاخص پس از انقلاب از جمله «تفسیر تسنیم»، «تفسیر نمونه»، «تفسیر روان» و «تفسیر نور» اشاره و از اهمیت بهرهگیری از این آثار در جامعه تأکید کردند.
در پایان، وی از همه حاضران خواست تا علمداری قرآن را تا پایان عمر حفظ کرده و حشر و نشرشان با قرآن باشد، و این همایش را فرصتی برای تقویت جایگاه قرآن در جامعه و حوزه علمیه دانست.
حجت الاسلام دکتر رفیعی: ضرورت توسعه تفسیر تبلیغی قرآن برای مردم عادی
حجتالاسلام والمسلمین دکتر ناصری رفیعی در همایش ملی پرچمداران تفسیر قرآن کریم، بر اهمیت ارائه تفسیر تبلیغی قرآن برای مخاطبان عمومی تأکید کرد.
وی با اشاره به سالها تجربه تدریس و تفسیر قرآن در حرم حضرت شاهچراغ گفت: تفسیر قرآن باید برای مردم ساده، قابل فهم و کاربردی باشد و تنها به تحلیل علمی یا تخصصی محدود نشود. استفاده از داستانها، تاریخ و نکات عملی قرآن، میتواند ارتباط مردم با آموزههای قرآنی را عمیقتر کند.
حجتالاسلام رفیعی به ضرورت آموزش آداب پرسش و پاسخ در منابر و جلسات قرآن اشاره کرد و افزود: پرسشها باید حول محور اعتقادات، احکام و مسائل اجتماعی باشد و شیوه پاسخدهی نیز باید مودبانه و راهگشا باشد تا مخاطب بتواند آموزههای قرآنی را در زندگی خود به کار گیرد.
وی همچنین کتابهای خود از جمله «تفسیر بلیغ» و «بیماریهای اخلاقی و درمانهای قرآنی» را نمونهای از تفسیر تبلیغی دانست و گفت: هر آیه قرآن میتواند با استفاده از روایتها، تاریخ و داستانهای جذاب، پیام عملی خود را به مردم منتقل کند.
حجتالاسلام رفیعی با انتقاد از کمبود تربیت کارشناسان و مبلغین متخصص در حوزه تفسیر قرآن، تأکید کرد: حوزههای علمیه باید در زمینه تربیت مبلغان و کارشناسان رسانهای برای ارائه محتوای قرآنی به صورت کاربردی و جذاب، اقدام جدی کنند.
وی در پایان سخنان خود یادآور شد:هدف اصلی از تفسیر تبلیغی، زنده کردن قرآن در زندگی مردم و ایجاد ارتباط عملی با آموزههای آن است.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی: نهضت زندگی با آیهها، مسیر تقویت فرهنگ قرآنی است
حجتالاسلام حسینی در این مراسم بر اهمیت استفاده از آیات کلیدی قرآن برای پاسخگویی به نیازهای امروز جامعه و آمادهسازی نسل جوان تأکید کرد و یادآور شد که نمایندگان ولی فقیه و ائمه جمعه نقش کلیدی در تبیین و ترویج فرهنگ قرآنی در استانها و شهرستانها دارند.
وی با اشاره به تجربه ۵۰ ساله امام جمعه فقید همدان، آیتالله محمدی، گفت که انس با قرآن و بهرهگیری از آثار فقهای بزرگ، همچون شهید مطهری، شهید بهشتی، آیتالله جوادی آملی و آیتالله مصباح یزدی، زمینهساز کارآمدی فقه حکومتی و فرهنگی در زندگی امروز است.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی همچنین اعلام کرد که طرح نهضت زندگی با آیهها در سه سال گذشته با انتخاب آیات کلیدی برای تقویت مقاومت، استقامت و عزت اسلامی اجرا شده و بیش از ۱۱ میلیون نفر از مخاطبان در این برنامه مشارکت کردهاند. وی افزود که این نهضت با هدف تبدیل مفاهیم کلیدی قرآن به مسلمات فکری عمومی ادامه خواهد یافت و در سال جاری نیز با تمرکز بر آیات منتخب مرتبط با گفتمان مقاومت، اتحاد و پیشرفت پایدار دنبال خواهد شد.
حجتالاسلام حسینی در پایان سخنان خود، اهمیت آموزش، تبیین و حفظ قرآن کریم در میان جوانان را یادآور شد و تأکید کرد که این برنامهها باید در مساجد، خانهها و محافل قرآنی سراسر کشور استمرار یابند تا شاهد گسترش فرهنگ قرآنی و حاکمیت آموزههای قرآن در زندگی اجتماعی باشیم.
