نماز زمینه آرامش روحی و روانی افراد بویژه نسل نو را فراهم می سازد

به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز خراسان رضوی، در راستای توسعه و ترویج فرهنگ نماز در بین نسل نو، در آستانه سی و یکمین اجلاس سراسری نماز، روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان با دکتر زهرا آزاد ریاست دانشگاه فرهنگیان(واحد خواهران) خراسان رضوی در روز شنبه هفدهم آذرماه گفتگو کرد.

در ابتدا این گفتگو دکتر زهرا آزاد ریاست دانشگاه فرهنگیان(واحد خواهران) خراسان رضوی در خصوص نقش نماز در تربیت دینی نسل نو گفت: در دنیای کنونی که نسل نو با چالش های متعددی مانند فشارهای اجتماعی و فرهنگی و البته تهاجم فرهنگی روبروست، به نظرم نماز به عنوان یکی از اساسی ترین ارکان دین مبین اسلام، نقش غیر قابل انکاری در تربیت دینی نسل جدید دارد.

وی ادامه داد: نماز یعنی ارتباط معنوی با خدا و این ارتباط یقیناً می تواند زمینه آرامش روحی و روانی افراد بویژه نسل نو را فراهم سازد. نماز بویژه نمازجماعت سبب افزایش روحیه مشارکت و همیاری بین جوانان و نوجوانان می شود.  علاوه بر این حضور در نماز جماعت احساس تعلق و مودت را در میان نسل جدید تقویت می کند. در دنیای کنونی که فناوری و فضای مجازی عمیقا در زندگی جوانان و نوجوانان نفوذ کرده  و افراد آرامش روانی خود را در این فضاها و موقعیت ها دنبال می کنند، نماز و به عبارتی ارتباط با خداوند سبب می شود نسل نو از این فضاهای گاهاً مخرب فاصله گرفته و به آرامش روانی مورد نیاز دست یابند.

ریاست پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد افزود: تاکید بر اهمیت نماز سبب شکل گیری الگوهای رفتاری مثبت در نسل جوان شده و  آن ها را در مواجهه با چالش های اجتماعی و اخلاقی یاری می رساند. نسل نو علیرغم تصور ما، نسلی هستند با ارزش های متعالی که به دلیل شکاف نسلی بین ما و آنها، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در نظر گرفتن نیازها و سلیقه های شخصی نسل نو در ترغیب آنها به نماز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.  توجه به این مهم، احساس ارزشمندی را در آنها ایجاد و تقویت کرده و  زمینه گرایش و باور قلبی آنها به نماز را فراهم می سازد.

برای اینکه بتوانیم نسل نو را در‌ محافل دینی به شکل عمومی در نماز جماعت مدرسه و مساجد براساس انس و علاقه پدید آوریم چه باید کرد؟؟

دکتر زهرا آزاد اضافه کرد: در آنچه مهم است، کارگزاران و متولیان این امور از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. تعامل خانه، مدرسه، و مسجد در توسعه و ترویج فرهنگ نماز و ترغیب نسل نو به این امر مهم بسیار موثر است. حضور امامان جماعت در مدارس و گفتگو با دانش آموزان پیرامون مسائل مورد علاقه نسل نو نیز از عوامل مهم ایجاد علاقه به نماز در نسل نو می باشد.

ریاست پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد اظهار کرد: یقینا شخصیت ائمه جماعت، جوان گرایی، اخلاق مداری، به روز بودن و آشنایی با فناوری روز، آراستگی ظاهری، و… نقش بسزایی در اقبال نسل نو به نماز جماعت دارد. هر چه فاصله ائمه جماعت با دانش آموزان کمتر شود، پذیرش و تاثیرگذاری آنها بهتر و بیشتر خواهد بود. حضور مسئولین مدرسه، بویژه معلمان و خاصه معلمان دروس خاص مانند دروس علوم پایه و… نیز می تواند زمینه رغبت نسل نو به شرکت در نماز جماعت را فراهم سازد.

وی بیان کرد: به نظرم متولیان امر، بهتر است با نیازسنجی از جوانان و نوجوانان، اولویت ها و نیازهای اساسی آنها را شناسایی و متناسب با آن برای این قشر برنامه ریزی نمایند. دانش آموزان به عنوان انسان نیازمند توجه هستند و چنانچه با حضور در نماز و مسجد و… مورد توجه قرار گرفته و پذیرش شوند، احساس ارزشمندی کرده و چه بسا خود مشوقی باشند برای سایر افراد. علاوه بر این، چنانچه مساجد و نمازخانه های مدارس، علاوه بر فعالیت های مذهبی و دینی به سایر فعالیت های مورد علاقه و نیاز نسل نو بپردازند، زمینه جذب آنها به این اماکن مذهبی را فراهم می سازند. مانند حلقه های کتابخوانی، فعالیت های علمی، برگزاری مسابقات علمی، برگزاری کارگاه های آموزشی- علمی- هنری و… 

چه موانع و چه زمینه هایی را باید برای حضور‌ نسل نو در مساجد و‌ مراکز عبادی فراهم کنیم؟؟

دکتر آزاد در پاسخ به این سوال گفت: عدم پای بندی و بی توجهی خانواده ها به امور دینی و اخلاقی، افراط و تفریط خانواده ها در ترغیب فرزندان به باورهای دینی، فقدان بینش صحیح نسل نو نسبت به هویت خود بویژه هویت دینی، و در نتیجه احساس سرخوردگی و آمادگی تاثیرپذیری از فرهنگ غلط غربی از جمله موانع حضور نسل نو در مساجد و مراکز عبادی است.

ریاست دانشگاه فرهنگیان(واحد خواهران) خراسان رضوی ادامه داد: گاهی اوقات تمسخر فرد در میان دوستان به دلیل تقید به امور دینی و مذهبی و احساس طردشدگی از جانب آنها سبب فاصله گرفتن وی از امور دینی و مذهبی می شود. معاشرت با دوستان ناباب، تاثیرپذیری منفی از فضای مجازی و تبلیغات ضد دینی این فضاها نیز از موانع حضور نسل نو در مساجد و مراکز عبادی می باشد. نوع و کیفیت برنامه هایی که در مساجد اجرا می شود و نیز یکنواختی و عدم تنوع برنامه های مساجد، برنامه های ناهمخوان با نیازهای نسل نو، توجه کم به موضوعات مورد نیاز جوانان، و…. هم از موانع جذب نسل نو به مساجد و اماکن دینی به شمار می رود.

وی زمینه های حضور نسل نو در مساجد و مراکز عبادی را اینگونه بیان کرد و یادآور شد: نسل نو همانند سایر اقشار جامعه و به عنوان یک انسان، نیاز به زیبایی شناختی و گرایش به زیبایی دارد و در این راستا زیبا سازی فضای مساجد و نمازخانه ها یکی از زمینه های حضور این قشر در مسجد، نماز و امور دینی است. توجه به معماری اسلامی در ساخت مساجد و در نظر گرفتن سلیقه های نسل جوان در این امر، مهم به نظر می رسد.

زهرا آزاد اضافه کرد: نیازسنجی از جوانان برای تجهیز و آماده سازی مساجد و اماکن دینی، با القاء حس تعلق و ارزشمندی به آنها، زمینه ترغیب آنها به مساجد و حضور در فعالیت های دینی و مذهبی بویژه نماز را فراهم می سازد.  استفاده از خوشبو کننده های مطبوع مطابق با سلایق نسل جدید در نمازخانه ها و مساجد، استفاده از فرش های ساده و مورد اقبال نسل جدید، نگاه مجتمع گونه به مساجد و اختصاص فضاهایی مانند کتابخانه؛ کارگاه های هنری، باشگاه های ورزشی، کافی نت، کارگاه های آموزشی- مهارتی، و….همه و همه در جذب نسل جدید به نماز و امور دینی تاثیر دارد.

ریاست پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد ادامه داد: برخورد مناسب امام جماعت و متولیان مساجد با جوانان و دریافت نظرات و پیشنهادات آنها پیرامون مسائل مختلف، استفاده از توانایی ها و ظرفیت های جوانان در انجام فعالیت های مختلف مساجد بویژه فعالیت های حوزه نماز مانند؛ اذان گفتن، تلاوت قرآن، اجرای برنامه های مفرح متناسب با آموزه های دینی و… سبب افزایش انگیزه نسل نو در ورود به فعالیت های مساجد می شود. بیان اسرار نماز به شیوه ای جذاب و با بیانی شیوا متناسب با ویژگی های نسل نو، پاسخ منطقی با شبهات جوانان، تطابق کردار و گفتار متولیان نماز و استفاده از شیوه های موثر تبلیغی در دعوت از این نسل هم عامل و روش موثری در ترغیب آنها به حضور در مساجد و اماکن دینی است.

وی درباره ذائقه نسل نو در حوزه دین گفت: ذائقه شناسی نسل نو از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ به گونه ای که با شناخت ذائقه این نسل می توان شرایط و زمینه ترغیب آنها به مسائل حوزه دینی بویژه نماز را فراهم ساخت. نسل نو، نسلی تنوع طلب، حقیقت جو، ایده آل گرا، خلاق و.. است. لذا بر همین اساس ذائقه آنها با نسل های گذشته متفاوت است. قطعا توجه به ذائقه های افراد به معنای تغییر مبانی دینی نیست. مساله مهم این است که بررسی کنیم چه روش و مدلی برای تعامل با نسل جدید داشته باشیم که مناسبت ها و برنامه های دینی را مطابق با نیاز و ذائقه آنها طراحی نماییم.

دکتر زهرا آزاد در ادامه پاسخ این سوال افزود: ذائقه نسل جدید متولیانی را می پسندد که شکاف نسلی زیادی با آنها نداشته باشند. متولیانی که به روز باشند و خلاق. متولیانی که بهتر نسل جوان را درک کنند و برای آنها ارزش ویژه قائل باشند. تنوع بخشی به فضاها و محافل دینی از جمله زیباسازی فضاهای معنوی و مذهبی، استفاده از رنگ های متنوع در عین سادگی و بدور از تشریفات، امکانات مناسب و در شان فضای مربوطه، بیان و ارائه مطالب کاربردی و به روز، استفاده از فناوری روز در برنامه های مختلف مساجد و محافل دینی با توجه به توانمندی و ظرفیت های نسل حاضر، تکریم و احترام به حضور جوانان در محافل دینی، توجه به سایر فعالیت های سالم مورد نظر جوانان مانند فعالیت های ورزشی، هنری، علمی در مساجد، تمهید شرایطی برای گفتگوی چهره به چهره با جوانان و…. همه و همه از جمله انتظاراتی است که نسل جوان فعلی از متولیان امر دارند که همه اینها از مصادیق ذائقه نسل نو می باشد.

امروزه کدام ابزار و گفتگو و رسانه برای نسل نو بیشتر دلپذیر و ‌مورد اقبال می باشد؟؟

ریاست دانشگاه فرهنگیان(واحد خواهران) خراسان رضوی اظهار کرد: امروزه شبکه های اجتماعی نقش مهمی در زندگی افراد بویژه نسل جوان دارد. فضاهایی همچون ایسنتاگرام، توییتر، تلگرام، واتساپ و…. اما آنچه مسلم است هیچ یک از این فضاهای رسانه ای جایگزین مناسبی برای گفتگوی چهره به چهره با افراد نیست. جوانان و نسل نو نیازمند توجه و محبت هستند. نیاز دارند دیده و شنیده شوند. لذا اگر متولیان امر مخاطب شناس خوبی باشند و  مهارت برقراری ارتباط با  نسل نو را بدانند و بلد باشند، یقینا گفتگوی رو در رو و چهره به چهره بیشترین اقبال را خواهد داشت. شکی نیست که فضای مجازی هم نقش بسزایی در زندگی روزمره جوانان بازی می کند و ظرفیت بسیار خوبیست برای ارتباط با نسل نو و فضای مناسبی برای تبیین مسایل دینی است.

از نگاه شما دلیل اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی از سال ۱۳۷۰ تا امروز برای اجلاس های نماز پیام ابلاغ کرده اند چیست؟؟

وی بیان کرد: یکی از دلایل اصلی این رویداد این است که نماز اساس و پایه دین است. کما اینکه مقام معظم رهبری در اهمیت نماز می فرمایند: « نماز را نمیتوان در شمار نیازهای جاریِ فرد و جامعه‌‌ی مسلمان دانست. این فریضه‌ بزرگ بسی فراتر از این نیازها نقش می‌آفرینند. آن را باید، همچون روح برای اندام های بدن انسان یا همچون هوا در مقایسه با دیگر نیازهای مادی انسان دانست. اینکه قبول همه‌ عبادت ها و خدمت های خدائی به قبول نماز وابسته شده، و اینکه امر به نماز و ایستادگی بر آن از پیامبر مطالبه شده، و اینکه نماز نخستین الزام در حاکمیت صالحان دانسته شده، و همچنین اقامه‌ آن و تاکید بر آن بیش از هر واجب دیگر در قرآن تکرار شده، همه دلیل بر جایگاه بی‌مثال این فریضه‌ الهی است».

زهرا آزاد ادامه داد: بر این اساس توجه به امر نماز در جامعه و تبیین درست آن برای نسل جوان و نوجوان، بر سایر اعمال و فعالیت های آنها یقینا تاثیر خواهد گذاشت و زمینه پیشگیری از بسیاری از ناراستی ها، آسیب های اجتماعی، ناملایمات روحی و روانی و…. را فراهم خواهد ساخت. از نظر ایشان(رهبر معظم انقلاب اسلامی) ترویج نماز در میان نسل نو از اهمیت والایی برخوردار است و بدین جهت ایشان هر ساله در اجلاسیه نماز با ارسال پیام های ارزشمند خود، اهمیت موضوع نماز و اهمیت توجه مسئولان به این امر مهم را یادآور می شوند. به بیان دیگر ایشان با ارائه سخنان ناب، مدیران دانشگاهی و آموزشی بویژه حوزه آموزش و پرورش و دانشگاه را متوجه مسئولیت خطیر خود کرده و از آنها انتظار دارند در مسیر تعالی و گسترش فرهنگ نماز قدم بردارند؛ و زمینه ترغیب نسل حاضر به مسایل دینی بویژه نماز را فراهم سازند.

برای تحقق و تبیین پیام های رهبری به اجلاس های سراسری نماز چه اقداماتی در دانشگاه فرهنگیان انجام گرفته است؟؟

ریاست پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد یادآور شد: در این جلسه بر تنظیم و تدوین برنامه های مصوب سنواتی نماز در دانشگاه فرهنگیان برای سال ۱۴۰۴ جهت درج برنامه ها و فعالیت های مورد تفاهم ستاد اقامه نماز و دانشگاه نیز تأکید شد. در دانشگاه فرهنگیان طرح های مختلفی پیرامون ترویج فرهنگ نماز برنامه ریزی و انجام شده است. طرح معراج از جمله طرح هایی است که دانشگاه فرهنگیان با مشارکت ستاد اقامه نماز برگزار می شود. این طرح سرفصل های متعددی را پوشش می دهد. دانشجویان در یک دوره ۱۶ ساعته با سرفصل هایی همچون؛ نماز شناسی و نقش نماز در کاهش آسیب های اجتماعی، شیوه های دعوت به نماز، آداب و اسرار نماز و… آشنا می شوند.

وی افزود: نکته حائز اهمیت این دوره در دانشگاه فرهنگیان آن است که دانشجویان این دانشگاه قبل از آنکه دانشجو باشند معلمم هستند و لذا کاربردی و عملیاتی کردن مباحث توسط دانشجویان در مدارس و آموزش و انتقال آن به دانش آموزان از اهمیت بسزایی برخوردار است که به لطف ایزد متعال به بهترین شیوه و با استقبال خوب دانشجویان هر ساله برگزار می شود. برگزاری پویش های مختلف پیرامون نماز و  معارف دینی، نشست های تخصصی در مورد نماز و مسائل دینی و اعتقادی ویژه اساتید و دانشجویان، برگزاری و اجرای برنامه درس هایی از قرآن با حضور حاج آقای قرائتی، برنامه ریزی برای حضور دانشجویان، اساتید و کارکنان در نماز جمعه، توسعه و گسترش فضای نمازخانه مراکز، ترویج فرهنگ نماز و فعالیت های حوزه معاونت فرهنگی با همراهی دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در خصوص ایجاد زمینه حضور قلبی دانشجویان در نماز جماعت دانشگاه با همیاری دانشجویان خادم الصلاه  و…. از جمله برنامه های دیگر دانشگاه فرهنگیان است. 

از مدیران دانشگاه ها، مدارس و ..برای تحقق فرامین رهبری در حوزه نماز چه انتظار و‌انتقاد دارید؟؟

ریاست دانشگاه فرهنگیان(واحد خواهران) خراسان رضوی در پاسخ به سوال آخر این گفتگو اظهار کرد: در حال حاضر دانشگاه ها، آموزش و پرورش، و .. در حوزه نماز خدمات ارزنده ای را به نسل جوان ارائه می دهند. اما اهمیت این موضوع، انتظارات بیشتری را مطرح می سازد. مشارکت دانشجویان و دانش آموزان در امور فرهنگی و دینی بویژه امر نماز در دانشگاه ها و مدارس باید افزایش یابد و این خواسته می طلبد که مسئولین در این مسیر بیش از پیش تلاش کرده و با  راهکارهای بدیع و خلاقانه زمینه تبیین هر چه بهتر فرهنگ نماز را فراهم سازند.

ریاست پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد خظر نشان کرد: پرورش نیروی انسانی آگاه با ژرفای نماز، تولید و تهیه کتاب ها و نرم افزارهای نماز برای مخاطبین مختلف، ترغیب والدین به همکاری در برنامه های فرهنگی مرتبط با نماز، استفاده از ظرفیت های خیرین، دستگاه های اجرایی در احداث و توسعه مساجد، و نمازخانه ها، سهیم کردن تمامی افراد حوزه تعلیم و تربیت و دانشگاه اعم از اساتید، معلمان، و.. در ترغیب نسل جوان و نوجوان به نماز، هم اندیشی با تمامی اقشار(اعم از افراد نماز گزار و افرادی که کمتر به نماز پرداخته اند) برای استفاده از نظرات و ایده های آنها در بحث تبیین نماز برای نسل نو، پیش بینی و تعریف سرفصل های آموزشی در حوزه تبیین مسایل دینی در دروس مدرسه و دانشگاه، استفاده بهینه از ظرفیت رسانه ها و فضاهای مجازی در راستای آموزش و تبیین مسایل دینی، ایجاد خلاقیت در نحوه ارائه آموزش های مرتبط با حوزه نماز، هدایت پایان نامه های دانشجویی به موضوع نماز، و…. از جمله انتظارات مطرح می باشد.