به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان اصفهان، در آستانه برگزاری سی و دومین اجلاس سراسری نماز با عنوان «مادران، فرزندان و فناوری‌های نوین و راهبردی» بار دیگر نقش کلیدی نهاد آموزش و پرورش در توانمندسازی خانواده ها به ویژه مادران برای تربیت دینی و معنوی نسل آینده در کانون توجه قرار گرفته است.
در عصری که فناوری های نوین سبک زندگی را متحول کرده‌اند و فضای مجازی به یکی از مهم ترین عرصه های تربیتی و فرهنگی تبدیل شده، ضرورت بازخوانی مأموریت های تربیتی آموزش و پرورش در حوزه های دینی، اخلاقی و معنوی بیش از پیش احساس می‌شود.
در همین راستا گفت وگویی اختصاصی با لیلا بابایی رئیس اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، به بررسی نقش راهبردی این اداره در آموزش والدین به ویژه مادران برای مدیریت تربیت دینی و معنوی فرزندان در عصر دیجیتال پرداخته شده است که در این گفت وگو به چالش های تربیتی ناشی از گسترش فضای مجازی، ظرفیت های مراکز مشاوره خانواده در آموزش سواد رسانه ای، تولید محتوای دینی و بهره‌گیری از فناوری های نوین برای آموزش نماز و مفاهیم معنوی اختصاص دارد.
بابایی در این گفت وگو با اشاره به چالش های تربیت دینی و معنوی در فضای مجازی، از جمله ترویج فرهنگ های غیر دینی، شبهات اخلاقی و ضعف پاسخ گویی خانواده ها بر ضرورت توانمندسازی مادران به عنوان نخستین مربیان دینی تأکید کرده است.
آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل این گفت وگو است که می کوشد نقش راهبردی اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی را در تربیت نسلی مؤمن، آگاه و مقاوم در برابر آسیب‌های فضای مجازی تبیین کند.
با توجه به گسترش فضای مجازی، چه چالش هایی در تربیت دینی و معنوی فرزندان توسط مادران مشاهده می‌کنید؟
بابایی در جواب سوال پاسخ داد: با توجه به گسترش فضای مجازی و دسترسی آسان فرزندان به اطلاعات زیاد که برخی از آنها نادرست و نامناسب است و همچنین کنترل بسیار مشکل این اطلاعات، بحث بسیار جدی و چالش بسیار زیادی برای خانواده ایجاد کرده است، ترویج فرهنگ های غیر دینی یا مخالف با ارزش های خانوادگی و ایجاد شبهات دینی و اخلاقی که خانواده ها و مخصوصاً مادران توان پاسخگویی آن را ندارند، از جمله مشکلاتی است که ایجاد شده است.
نقش مراکز مشاوره خانواده در آموزش والدین برای مدیریت رفتار فرزندان در فضای مجازی چیست؟
رئیس اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در پاسخ به سؤال گفت: مراکز مشاوره خانواده می‌توانند نقش بسیار مهمی در آموزش والدین برای مدیریت رفتار فرزندان در فضای مجازی داشته باشند و با توجه به پیچیدگی های فضای آنلاین و تأثیرات آن بر کودکان و نوجوانان، والدین ممکن است دچار سردرگمی یا حتی نگرانی های زیادی شوند لذا در این راستا، مشاوران خانواده می‌توانند از چندین جنبه والدین را در این مسیر همراهی کنند.
وی به نقش اصلی این مراکز اشاره کرد و بیان داشت: این مراکز در چند امر نقش مهمی دارند که اولین آگاهی بخشی و آموزش اصول استفاده سالم از فضای مجازی است و دومین امر تعیین قوانین و محدودیت های منطقی می باشد و سوم تقویت مهارت های تربیتی در رابطه با فضای مجازی است و چهارمین امر ایجاد تفکر انتقادی و مقابله با محتوای مضر می باشد و پنجمین ارائه مشاوره های ویژه در موارد خاص(آسیب های فضای مجازی) است و ششمین امر آموزش مدل های رفتاری صحیح برای والدین و در آخر تشویق به فعالیت های متنوع و متوازن است.
بابایی ادامه داد و افزود: مشاوران می‌توانند راهکارهایی به خانواده و فرزندان جهت جلوگیری از وابستگی شدید و افراطی به فضای مجازی ارائه کنند و این فعالیت ها می‌تواند بسته به توانایی افراد از فعالیت های ورزشی، مطالعه، سرگرمی های هنری و … باشد و تعاملاتی که بیشتر جنبه واقعی داشته باشند و افراد را با محیط اطراف مواجه نمایند. مدیریت رفتار، مدیریت اخلاق در خانواده و آموزش های لازم در این خصوص می‌تواند یاری‌کننده خانواده و مادران باشد.
آیا فناوری های نوین می‌توانند به عنوان ابزارهایی برای تقویت فرهنگ نماز در خانواده ها مورد استفاده قرار گیرند؟
رئیس اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان جواب داد: در دنیای امروز که فناوری جزئی از زندگی روزمره است، بهره‌گیری از ابزارهای فناورانه می‌تواند در امر آموزش مناسک دینی مؤثر باشد و کمک به دریافت فلسفه نماز با کمک مشاوران که در امور دینی نیز متخصص باشند برای تولید آثار و ابزارهای فناوری می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
چه راهکارهایی برای افزایش تعامل مادران با فرزندان در زمینه مسائل دینی و معنوی در عصر دیجیتال پیشنهاد می‌کنید؟
بابایی در جواب سؤال اظهار داشت: در عصر فناوری و تأثیری که این فناوری ها در روابط خانوادگی و زندگی امروز دارد، مادران با چالش های جدی مواجه هستند که در ابتدایی ترین کارها باید فلسفه عبادات و انجام مناسک دینی و عبادی برای مادران به عنوان اولین آموزگاران فرزندان روشن و آشکار باشد، یعنی مادران باید مادرانی توانمند و آگاه باشند.
وی ادامه داد و افزود: در مرحله و گام دوم، آگاهی والدین از توانمندی ابزارهای فناوری و آموزش به کودکان و کمک گرفتن از افراد آگاه باشد تا تقویت نگرش مثبت نسبت به نماز و عبادات تأثیر پذیر شود.
رئیس اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان تصریح کرد: در عصر دیجیتال، با استفاده از ابزارها به صورت کنترل شده و همراه با نظارت های والدین جهت پیشگیری از تأثیرات منفی احتمالی فضای دیجیتال می‌توان استفاده کرد.
مراکز مشاوره خانواده آموزش و پرورش چه برنامه هایی برای آگاه سازی والدین نسبت به آسیب های فضای مجازی دارند؟
بابایی جواب داد: مراکز مشاوره خانواده و آموزش و پرورش در راستای آگاه سازی والدین نسبت به آسیب های فضای مجازی می‌توانند نقش بسیار مهمی داشته باشند و فضای مجازی به دلیل تأثیرات گسترده اش بر تربیت فرزندان، بسیاری از خانواده ها را با چالش های جدی مواجه کرده است.
وی به برنامه های این مراکز اشاره کرد و کارگاه های آموزشی و دوره های تخصصی برای والدین، برگزاری جلسات مشاوره فردی و گروهی برای والدین، آموزش مفاهیم روانشناسی و اجتماعی فضای مجازی، انتشار منابع آموزشی و اطلاع رسانی، برگزاری نشست های عمومی و سخنرانی ها، استفاده از پلتفرم های دیجیتال برای آموزش والدین، آموزش مهارت های ارتباطی و تربیتی در فضای مجازی و تشکیل گروه های مشاوره ای برای فرزندان و والدین را از اهم برنامه ها برشمرد.
چگونه می‌توان از ظرفیت فناوری های نوین برای آموزش نماز به کودکان و نوجوانان بهره گرفت؟
رئیس اداره امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی پاسخ داد: استفاده از فناوری های نوین برای آموزش نماز به کودکان و نوجوانان می‌تواند ابزاری جذاب در جهت ترویج و تقویت فرهنگ نماز در نسل جدید باشد.
وی افزود: با توجه به اینکه کودکان و نوجوانان امروز بیشتر با دنیای دیجیتال و تکنولوژی آشنا هستند، بهره برداری از این ابزارها می‌تواند به تجربه ای مفید، تعاملی و جذاب تبدیل شود و اپلیکیشن های موبایل و بازی های آموزشی، ویدیوهای آموزشی و پویانمایی، پلتفرم های آنلاین و وب سایت ها از جمله این ابزارها هستند که باید با استفاده از متخصصین امور دینی برنامه ریزی شود که خود ایجاد کننده شبهات و مشکلات دینی نشود.
آیا در مراکز مشاوره خانواده، آموزش هایی برای تقویت نقش تربیتی مادران در حوزه دینی و اخلاقی ارائه می‌شود؟
بابایی گفت: بله، مراکز مشاوره خانواده در بسیاری از موارد برای تقویت نقش تربیتی مادران در حوزه دینی و اخلاقی برنامه هایی را ارائه می‌دهند و مادران به عنوان نخستین مربیان دینی و اخلاقی فرزندان، در شکل دهی به باورها، ارزش ها و رفتارهای اخلاقی آن ها تأثیر به‌سزایی دارند لذا در این راستا، مراکز مشاوره خانواده می‌توانند از ابزارها و برنامه های مختلفی برای آموزش و حمایت از مادران در این زمینه استفاده کنند.
وی به برنامه های اجرا شده پرداخت و برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی ویژه مادران، برگزاری جلسات مشاوره فردی و گروهی و آموزش اصول اخلاقی در تربیت فرزند را از اهم آنان خواند.
رئیس اداره امور تربیتی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان تاکید کرد: یکی از مباحث مهم در تربیت دینی و معنوی آموزش اصول اخلاقی است که مراکز مشاوره می‌توانند برنامه هایی برای آموزش این اصول به مادران برگزار کنند و آموزش مهارت های اخلاقی مانند صداقت، احترام به بزرگترها، کمک به دیگران، محبت و بخشش و اهمیت احترام به والدین و توصیه های دینی و ارزش مدار نشان دادن اصول اخلاقی در بین نسل جدید، این اصول را در خانواده نهادینه می‌کند. همچنین آموزش اصول کنترل خشم نیز از جمله موارد مهم است.
به نظر شما، چه نوع همکاری هایی بین مراکز مشاوره، مدارس و نهادهای فرهنگی می‌تواند در ترویج نماز مؤثر باشد؟
مشاور و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش پاسخ داد: برای ترویج نماز در جامعه، همکاری میان مراکز مشاوره، مدارس و نهادهای فرهنگی بسیار مهم است و بدون این هماهنگی، اهداف آموزش و پرورش به خصوص اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش محقق نخواهد شد.
وی افزود: ایجاد کارگروه های فرهنگی و اقدامات مشترک و سیاست گذاری یکسان امور از طریق دستگاه های اجرایی و نهادهای متولی با برگزاری جلسات مشترک، ایجاد کمپین های فرهنگی، رسانه ای و اجرای امور فرهنگی در قالب های مختلف و تولید محتواهای فاخر، دیدار و ساخت زندگی نامه علمای بزرگ اسلام، آموزش مفاهیم دینی و نماز از طریق ساخت نرم افزارهای دینی و ترویج آن در بین افراد جامعه به خصوص نسل جوان از جمله این همکاری هاست.
