به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان سمنان، در روز بیست و نهم شهریور ماه، حسین ابراهیمیان مدیر کل ارتباطات و فناوری اطلاعات با توجه به برگزاری سی و دومین اجلاس سراسری نماز با عنوان «اقامه نماز، مادران، فرزندان و فناوری‌های تازه» در گفت‌وگو با روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان، به تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های بهره‌گیری از فناوری‌های نو در ترویج فرهنگ نماز در استان پرداخت.
فناوری های نوین و فضای مجازی چه فرصت ها و تهدیدهایی برای ترویج نماز در نسل نو ایجاد کرده‌اند؟
نسل امروز در سمنان، فرصت بی‌نظیری دارد تا با استفاده از فناوری به نماز نزدیک‌تر شود. برای مثال، واقعیت افزوده می‌تواند کودکان را وارد فضای نماز کند: با عینک یا برنامه تحت گوشی تلفن همراه، کودک هنگام وضو یا اذان، بتواند تصاویری از مراحل وضو، رکوع و سجود را ببیند، لمس کند و تمرین کند. این باعث می‌شود نماز برایشان ملموس‌تر و جذاب‌تر شود. در مقابل، تهدیدهایی نیز وجود دارد؛ از جمله محو شدن تجربه واقعی اجتماعات مذهبی. اگر نوجوان فقط به فضای الکترونیکی بسنده کند و کمتر به مسجد، منبر و جمع‌های مذهبی حضوری برود، نماز ممکن است در ذهنش به تکلیفی صرف تبدیل شود، نه امری جاری در دل و زندگی. همچنین محتوای نامناسب یا سبک زندگی غیر دینی که به‌صورت حرفه‌ای تولید و به‌راحتی در دسترس است، می‌تواند الگوهای نادرستی برای جوانان ایجاد کند.
چگونه می‌توان از ابزارهای دیجیتال و اپلیکیشن‌ها برای آموزش نماز و تقویت فرهنگ دینی استفاده کرد؟
ساخت یک برنامه کاربردی ترکیبی چندلایه می‌تواند بسیار مؤثر باشد:
لایه آموزش تعاملی: فیلم و انیمیشن ویژه سنین مختلف (کودک، نوجوان، جوان) که نماز را در موقعیت‌های واقعی زندگی نشان دهند؛ مانند نماز صبح کنار خانواده، نماز جماعت در مدرسه، یا نماز در سفر.
لایه چالش و مشارکت: چالش‌هایی مانند «دو هفته بدون تأخیر در نماز صبح» یا «قرائت صحیح و زیبا» با امکان امتیازدهی و اشتراک‌گذاری در فضای اینترنتی با دوستان.
لایه سؤال و جواب زنده: بخشی برای طرح پرسش‌های شخصی و دریافت پاسخ از علمای محلی یا منابع معتبر به‌صورت غیرحضوری.
همچنین طراحی بازی‌های داستان‌محور که نماز بخشی از مسیر حل مراحل آن باشد، می‌تواند یادگیری را لذت‌بخش و ماندگار کند.
تجربه های موفق استان در استفاده از فناوری برای آموزش و جذب نسل نو به نماز چیست؟
در سال‌های اخیر در استان سمنان، اجرای چند طرح فناورانه زمینه جذب نسل جدید به نماز را فراهم کرده است. از جمله راه‌اندازی سامانه‌های آموزشی اینترنتی که نوجوانان را به چالش‌های روزانه نماز دعوت می‌کنند، طراحی بسترهای محلی برای ارسال و دریافت پاسخ قرائت نماز از مربیان دینی، و تولید محتوای تصویری و صوتی کوتاه با روایت‌های بومی که در سامانه‌های اجتماعی استان منتشر می‌شود. این اقدامات با ایجاد پیوند میان هویت محلی و وسایل الکترونیکی، تجربه‌ای نو و انگیزشی برای نسل جدید ایجاد کرده‌اند.
چه راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی فضای مجازی بر نمازخوانی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می‌کنید؟
برای کاهش اثرات منفی فضای اینترنتی بر نمازخوانی کودکان و نوجوانان، باید به‌جای حذف کامل این فضا، آن را هوشمندانه مدیریت کرد. توسعه سامانه‌های پالایش محتوای نامناسب در کنار تولید محتوای جذاب دینی بومی، آموزش مهارت رسانه‌ای دینی در مدارس، و ایجاد نمونه‌سازی الکترونیکی از نوجوانان موفق در حوزه نماز می‌تواند ذهنیت مثبت ایجاد کند.
همچنین طراحی برنامه‌های زمانی خانوادگی برای استفاده کنترل‌شده از فضای اینترنتی در کنار اقامه دسته‌جمعی نماز، به تعادل میان جهان الکترونیکی و معنویت کمک می‌کند.برخی اقدامات پیشنهادی عبارت‌اند از:برگزاری «نشست‌های الکترونیکی مثبت خانوادگی» در روزهای معین، برای تماشای فیلم‌های کوتاه نماز و گفت‌وگو درباره تجربه‌های شخصی، معرفی الگوهای محلی مذهبی الکترونیکی، مانند معلمان و نوجوانان موفق در نمازخوانی، با تولید نماهنگ‌های ساده و الهام‌بخش، آموزش مهارت رسانه‌ای دینی در مدارس، برای توانمندسازی نوجوانان در تشخیص محتوای مفید و مضر.ایجاد ابزارهای یادآوری هوشمند با هشدارهای ملایم مانند صدای مؤذن محلی هنگام اذان.
چه برنامه‌هایی برای ایجاد هماهنگی بین حوزه آموزش دینی و فناوری در استان وجود دارد؟
برای ایجاد هماهنگی میان آموزش دینی و فناوری در استان، رویکرد تلفیقی و نظام‌مند در حال اجراست. راه‌اندازی کارگروه مشترک میان ادارات آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد، و ارتباطات و فناوری اطلاعات برای تدوین محتوای آموزشی الکترونیکی، طراحی دوره‌های آموزش مربی دینی با مهارت‌های فناوری، و ایجاد ساختارهای پایه بومی برای توزیع محتوای دینی در بسترهای مجازی از جمله این اقدامات است. این همکاری موثر موجب شده آموزش دینی با زبان فناوری برای نسل نو قابل درک و جذاب شود.
رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای دیجیتال چه نقشی در فرهنگ‌سازی نماز برای نسل نو می‌توانند ایفا کنند؟
سامانه‌های اجتماعی و وسایل الکترونیکی می‌توانند نقش نیرومندی در ترویج فرهنگ نماز برای نسل جدید ایفا کنند، به شرط آن‌که به‌جای تبلیغ مستقیم، الگو و تجربه بسازند. ساخت محتوای کوتاه و الهام‌بخش از نوجوانانی که نماز را در زندگی روزمره خود جاری کرده‌اند، برگزاری مسابقه‌های مثبت با محوریت نماز در بسترهای پرمخاطب، و بهره‌گیری از تاثیرگذاران بومی با نگرش معنوی، می‌تواند نماز را از یک موضوع رسمی به بخشی طبیعی و جذاب از سبک زندگی نسل جدید تبدیل کند.
پیشنهاد شما برای مشارکت خانواده‌ها و مدارس در استفاده مثبت از فناوری چیست؟
برای بهره‌برداری مثبت از فناوری در ترویج نماز، مشارکت همزمان خانواده و مدارس ضروری است. خانواده‌ها می‌توانند با تعیین زمان‌بندی مشخص استفاده از فضای اینترنتی در منزل و ایجاد عادت اقامه دسته‌جمعی نماز، الگوی عملی برای فرزندان باشند. مدارس نیز با گنجاندن محتوای الکترونیکی تعاملی در برنامه‌های فرهنگی، برگزاری دوره‌های مهارت رسانه‌ای دینی برای والدین و دانش‌آموزان، و معرفی برنامه‌های کاربردی آموزشی معتبر، می‌توانند مسیر بهره‌برداری هدفمند از فن‌آوری را هموار کنند.
