فضیلت و آثار خواندن سوره انعام

ششمین سوره قرآن انعام نام دارد، این سوره در مکه بر رسول خدا (ص) نازل شده است و در جزء هفتم و هشتم قرار گرفته است. خواندن سوره انعام فضایل بسیاری دارد از جمله اینکه در روایات ذکر شده که موجب پاداش فراوان از جانب خدا، استغفار و طلب آمرزش فرشتگان و رهایی از آتش جهنم خواهد شد. در مورد آثار و برکات خواندن این سوره آمده است که موجب به دست آوردن خیر فراوان، آمرزش گناهان و درمان بیماریها خواهد شد. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
معرفی مختصری از سوره انعام و ویژگیهای آن
دلیل نامیدن «سوره اَنعام بدین نام این است که کلمه انعام بهمعنی چهارپایان است و در این سوره در مورد چهارپایان سخن گفته است» (۱). سوره «انعام از سورههای مکی قرآن است و در ترتیب نزول سوره پنجاه و پنجمی است که بر رسول خدا (ص) نازل شده است. در چینش کنونی قرآن انعام ششمین سوره است» (۲) و در جزء هفت و هشت قرآن جای دارد. سوره انعام «دارای ۱۶۵ آیه است و تعداد کلمات آن ۳۰۵۵ کلمه» (۳) و تعداد «حروف این سوره را ۱۲۴۲۰ کلمه گفتهاند» (۴). از نظر حجمی «سوره انعام در گروه سورههای سبعالطوال یعنی سورههای طولانی قرآن جای میگیرد. این سوره بیشتر از یک جزء قرآن را به خود اختصاص داده است» (۵). تمام آیات «سوره انعام بر اساس روایات به صورت یک جا بر رسول خدا (ص) نازل شده و به همین دلیل از جمله سورههای جمعیُالنزول بهشمار میرود» (۶). و این سوره به این دلیل که «با حمد خدا آغاز میگردد از جمله سورههای حامدات است» (۷).
فضیلت خواندن سوره انعام
در روایاتی از پیامبر (ص) و ائمه (ع) به فضایل خواندن سوره انعام اشاره شده است که آنها را بیان میکنیم.
پاداش فراوان
رسول خدا (ص) در روایتی میفرماید که «هر کسی سوره انعام را بخواند برای او از درّ (مروارید) به وزن همه چهارپایانی که در دنیا خدا آفریده است، پاداش خواهد بود و صدهزار حسنه و نیز صد هزار درجه به تعداد همه درّها به او عطا خواهد شد» (۸).
اهمیت بالای خواندن آن
امام صادق (ع) در روایتی فرمودند که «سوره انعام به تمامی بهصورت یک باره نازل شد و ۷۰ هزار فرشته این سوره را مشایعت مینمودند تا آنکه بر رسول خدا (ص) نازل شد پس این سوره را بزرگ بشمارید و آن را گرامی بدارید. در ۷۰ جای سوره انعام اسم اعظم پروردگار برده شده است و اگر مردم خبر داشتند که در این سوره چه چیزی وجود دارد خواندن آن را هیچگاه ترک نمیکردند» (۹).
استغفار فرشتگان برای خواننده سوره انعام
از امام رضا (ع) نقل شده است که «سوره انعام به صورت یکباره نازل شده است و ۷۰ هزار فرشته درحالی که همگی تسبیح، تحلیل و تکبیر زمزمه میکردند آن را بدرقه مینمودند پس هر فردی این سوره را بخواند همگی این فرشتگان تا روز قیامت برای او استغفار خواهند کرد» (۱۰).
امان بودن در قیامت
از ابن عباس روایت است که «هر کسی سوره انعام را در هر شب قرائت کند از جمله افرادی است که در روز قیامت در امان خواهد بود و هیچگاه آتش را با چشمان خود نخواهند دید» (۱۱).
آثار و برکات نوشتن و قرائت سوره انعام
روایات بسیاری در مورد خواص قرائت سوره انعام ذکر شده است که در ادامه آنها را بیان میکنیم.
برای طلب آمرزش فرشتگان
جابر بن عبدالله انصاری از پیامبر (ص) روایت میکند که «هر کسی سه آیه اول سوره انعام را تا (ما یکسبون) بخواند خداوند ۴۰ هزار فرشته را مأمور میکند تا همانند ثواب عبادت خود تا روز قیامت را برای او بنویسند و فرشتهای را از آسمان هفتم میگمارد تا مانع از وسوسه شیطان در قلب او گردد و حجابی میان او شیطان ایجاد نماید و خدا در روز قیامت به او میگوید: در زیر سایه من باش و از نعمتهای بهشتی استفاده کن و از حوض کوثر بیاشام و در چشمه سلسبیل غسل بنما چرا که تو بنده من هستی و من خدای تو هستم» (۱۲).
آمرزش گناهان
از پیامبر (ص) روایت است که «هر کسی با اعتقاد و ایمان سوره انعام را با اخلاص کامل و با توجه به معنای آیات آن قرائت کند و تا این سوره تمام نشده سخنی به زبان نیاورد خداوند همه گناهان گذشته او را میآمرزد» (۱۳).
خیر فراوان
از امام صادق (ع) روایت شده است که «هر کسی سوره انعام را با مشک و زعفران بنویسد و آن را بشوید و به مدت شش روز پشت سر هم از آب آن بخورد خیر بسیاری روزی او خواهد شد و هیچ بدی به او نخواهد رسید و از هر درد و بیماری به اذن خدا معاف خواهد شد» (۱۴).
درمان بیماری
از امام باقر (ع) نقل شده است که «اگر کسی دچار بیماری شد و از زیان آن ترسید سوره انعام را بخواند زیرا با خواندن این سوره دچار بیماری نخواهد شد» (۱۵).
از بین بردن خشم
ذکر شده که «خواندن آیه ۱۳ سوره انعام «وَلَهُ مَا سَکَنَ فِی اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ» برای تسکین خشم و غضب و اضطراب بسیار مفید است و زمانی که فردی دچار خشم و اضطراب شد این آیه خوانده شود خشم و غضب او از بین خواهد رفت» (۱۶).
درمان غم و اندوه
آمده است که «هر گاه فردی آیات ۱۷ و ۱۸ سوره انعام «وَإِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا کَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَإِنْ یَمْسَسْکَ بِخَیْرٍ فَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیر» (۱۷)، «وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ» (۱۸) را در زمان خواب ۷ مرتبه به نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن قرائت کند زمانی که بیدار شود غم و اندوه او ازبین میرود» (۱۷).
نجات از گرفتاری
ذکر شده است که «هر کس دچار گرفتاری شود با اعتقاد و ایمان آیات ۶۳ و ۶۴ سوره انعام «قُلْ مَنْ یُنَجِّیکُمْ مِنْ ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْیَهً لَئِنْ أَنْجَانَا مِنْ هَذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرِینَ» (۶۳)، «قُلِ اللَّهُ یُنَجِّیکُمْ مِنْهَا وَمِنْ کُلِّ کَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِکُونَ» (۶۴). را با خلوص نیست توجه به خدا و معنی آنها بخواند خداوند او را از گرفتاری خلاص خواهد کرد» (۱۸).
زیادی آب چاه
ذکر شده است که «اگر کسی با اعتقاد و ایمان در روز جمعه آیه ۹۹ سوره انعام «وَهُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ کُلِّ شَیْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَرَاکِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِیَهٌ وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ انْظُرُوا إِلَى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَیَنْعِهِ إِنَّ فِی ذَلِکُمْ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ» را بر کاغذی نوشته و و آن را درون چاهی که منبع آب باشد بیندازد، آب آن چاه پر برکت و زیاد میشود و هر درختی که از آب آن آبیاری شود میوه زیاد و خوش طعمی میدهد و از همه آفات و بلایا در امان خواهد بود» (۱۹).
زیاد شدن محصول
برای زیاد شدن محصول ذکر شده است که «هر کسی با ایمان آیه ۱۴۱ سوره انعام «وَهُوَ الَّذِی أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَیْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُکُلُهُ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ کُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ» را با خلوص نیت و توجه به خدا و معنی آیه بر چوب نقش کند و در بالای بوستان آویزان نماید میوههای آن باغ فراوان و خوب خواهد شد» (۲۰).
برای مطیع شدن زن سرکش
آمده است که « برای مطیع شدن زن سرکش هر کس با اعتقاد و ایمان آیه ۱۴۲ سوره انعام «وَمِنَ الْأَنْعَامِ حَمُولَهً وَفَرْشًا کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ» را با خلوص نیت، توجه به خدا و معنی آن بر نان بنویسد و نان را به خورد زن خود بدهد آن زن مطیع شده حتی اگر سرکش و نافرمان باشد» (۲۱).
حاجتروایی
یکی از ختومات مجرب سوره انعام این است که امام صادق روایت کرده است «کسی که حاجتی دارد و بخواهد برآورده شود چهار رکعت نماز با فاتحهالکتاب (حمد) و سوره انعام بخواند و بعد از نماز زمانی که از خواندن آن فارغ شد این عبارت را بگوید: « یا کریم، یا کریم، یا کریم، یا عظیم، یا عظیم، یا عظیم، یا اعظمُ من کلُّ عظیم، یا سمیعَ الدُّعاءِ، یا من لا تُغَیّرُهُ الایّامُ و اللّیالی، صلّ علی محمدٍ و آل محمد، وارحَم ضعْفی و فقری وَ فاقَتی وَ مسْکَنَتی، فانّکَ اَعْلَمُ بها منّی، و انت اعلمُ بحاجتی، یا من رَحِمَ الشیْخَ یعقوب، حین رَدَّ علیه یوسفُ، قرّهَ عَیْنِهِ، یا منْ رَحِمَ ایّوبَ بعد حُلُولِ بلائهِ، یا من رحم محمداً وَ منْ الْیُتْمِ آواهُ، وَ نَصَرَهُ علی جبابرهِ قریشٍ وَ طَواغیتها، وَ امْکَنَهُ منهم، یا مُغیثُ، یا مُغیثُ، یا مُغیث» بهطور مداوم آن را بگوید قسم به خدا که اگر خدا را به این نامها بخوانی و بعد حاجات خود را از او بخواهی برآورده خواهد شد» (۲۲).
در روایتی دیگر آمده است که امام صادق (ع) فرمودند که «هر کس حاجتی داشته باشد ۴۱ مرتبه سوره انعام را بخواند حاجت او برآورده خواهد شد و اگر بلایی متوجه او شود دفع شده و اگر در یک جلسه نتواند این سوره را بخواند در چند مجلس این سوره را قرائت کند (یا به همراه جمع بخواند) و هر کسی آن را بخواند و بعد از آن این دعا را قرائت کند حاجات او برآورده خواهد شد و آمرزیده میشود « یا سریعَ الحساب یا شدیدَ العِقاب یا غفورُ یا رحیمُ یا خالقُ یافاطِرالسَّموات وَ الارض یا فالِقَ الحَبِّ وَ النَّوی یا فالقَ الاصباحِ یا مُسَبّبَ الاسباب یا مُفَتِّحَ الابواب یا قاضِی الحاجات یا مُقیلَ العَثَرات یا مُحییَ الاموات یا نُورَ الارضِ وَ السّماوات یا غافِرَ الخَطیئات یا ساتِرَ العَورات یا دافعَ البلیّات إقضِ حاجتی فی هذه الساعات یا اله الاوّلینَ وَ الاخرین یا بدیعُ السماوات و الارض یا ذالجلال و الاکرام یا ارحم الراحمین» و بعد حاجت خود را از خدا بخواهد» (۲۳).
سخن آخر
سوره انعام یکی از سورههای طولانی قرآن است که قرائت آن میتواند موجب آثار و برکات زیادی در زندگی انسانها شود. در روایات نقل شده است که قرائت این سوره برای نجات از گرفتاریها، از بین بردن غم و اندوه، دفع خشم، فراوانی آب چاه و محصولات مفید است. با توجه به مطالب ذکر شده توصیه میشود که این سوره قرآن را در هر فرصتی قرائت کنید و از فضایل و خواص آن بهرهمند شوید.
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
پینوشت
- سوره انعام، ص ۱۲۳۷.
- معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ ش، ج۲، ص ۱۶۶.
- خرمشاهی، سوره انعام، ص ۱۲۳۷، ۱۲۳۸.
- ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ ق، ج۴، ص ۱۳۱.
- خرمشاهی، سوره انعام، ص ۱۲۳۷، ۱۲۳۸.
- مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ ش، ج۵، ص ۱۴۳.
- سخاوی، جمالالقراء، بیروت، ج۱، ص ۱۷۹.
- مستدرکالوسائل، ج۴، ص ۲۹۷.
- ثوابالاعمال و عقابالاعمال مترجم، ص ۲۸۲.
- متن و ترجمه تفسیر البرهان، ج۵، ص ۲.
- ثوابالاعمال و عقابالاعمال مترجم، ص ۲۸۲.
- مستدرکالوسائل، ج۴، ص ۲۹۷.
- خواص آیات قرآن، ص ۵۲.
- تفسیر برهان، ج ۵، ص ۳.
- قرآن درمانی روحی و جسمی به نقل از مکارمالاخلاق، ص ۳۶۳.
- خواص آیات قرآن، ص ۵۴.
- همان.
- همان.
- همان، ص ۵۸.
- همان، ص ۶۰.
- همان.
- تفسیر برهان، ج۵، ص ۲.
- دوهزار و یک ختم، ص ۶۹.



