فضیلت و آثار خواندن سوره آل عمران
آل عمران سومین سوره قرآن است که در مدینه بر پیامبر (ص) نازل شده است. این سوره در جزء سوم و چهارم قرآن جای دارد. در روایاتی از پیامبر (ص) و ائمه (ع) در مورد فضیلت خواندن سوره آل عمران آمده است که خواندن آن موجب در امان ماندن از آتش جهنم و کسب پاداش خداوند در روز قیامت خواهد شد. از خواص این سوره نیز ذکر شده است که قرائت آن برای رفع فقر و تنگدستی و از بین بردن افکار فاسد و وسواس مفید است.
معرفی سوره آلعمران و ویژگیهای آن
وجود «کلمه «عمران» را در آیات ۳۳ و ۳۵ سوره آلعمران دلیل نامیدن این سوره ذکر کردهاند. در آیه ۳۳ به خاندان عمران با عنوان «آلعمران» و در آیه ۳۵ این سوره از عمران پدر حضرت مریم (س)سخن گفته شده است» (۱). به «سوره آلعمران «طیبه» نیز گفتهاند که معنی آن پاک و پاکیزه از آلودگیها و اتهامات است و به پاکی حضرت مریم از گناهان و تهمتها اشاره دارد» (۲). «دو سوره بقره و آلعمران را «زهراوان» گفتهاند» (۳). سوره آلعمران یکی از سورههایی است که در مدینه بر پیامبر (ص) نازل شده و در ترتیب نزول قرآن سوره هشتاد و نهمی است که بر رسول خدا (ص) نازل گردیده است. در چینش کنونی مُصحَف قرآن، سوره آلعمران سومین سوره و در جزء دوم و سوم قرار گرفته است» (۴). تعداد آیات «سوره آلعمران ۲۰۰ آیه و تعداد کلمات آن ۳۵۰۸ کلمه است و این سوره از۱۴۹۸۴حرف تشکیل شده است. سوره آلعمران دومین سوره از مقطعات است که با حروف مقطعه «الم» شروع میشود» (۵). این سوره «پس از سوره بقره و نساء سومین سوره از سورههای بزرگ قرآن است و حدود یک جزء و نیم از قرآن را شامل میشود و از سورههای سبعالطوال بهشمار میرود» (۶).
فضائل خواندن سوره آلعمران
در روایاتی از پیامبر (ص) و ائمه (ع) به فضیلت سوره آلعمران اشاره شده است که در ادامه آنها را بیان میکنیم:
امان در جهنم
از پیامبر (ص) روایت است که «فرمودند هر کس سوره آلعمران را قرائت کند در ازای هر آیه از آن امانی بر روی پل جهنم به او داده میشود» (۷).
از رسول خدا روایت است که فرمودند «هر کسی که سوره آلعمران را بخواند خداوند به اندازه هر حرف از این سوره او را از گرمای جهنم امان میدهد» (۸).
درود خداوند و فرشتگان
در روایتی دیگر از رسول خدا (ص) آمده است که «هر کسی در روز جمعه سوره آلعمران را بخواند خداوند و فرشتگان تا هنگام غروب بر او درود میفرستند» (۹).
در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که «هر کسی سورههای بقره و آلعمران را بخواند در روز قیامت در حالتی میآید که این دو سوره مانند دو تکه ابر بر سر او سایه افکندهاند» (۱۰).
خواص و آثار سوره آلعمران
در اعماق کلمات نورانی روایات، گنجینهای از برکات تلاوت این سوره نهفته است که در ذیل به آن میپردازیم:
رفع فقر و تنگدستی
از امام صادق (ع) نقل است که « اگر فرد فقیر و تنگدست این سوره را به همراه داشته باشد خداوند کارها را بر او آسان میکند و و به او روزی خواهد داد» (۱۱).
از بین بردن سردرد
در روایتی از امام رضا آمده است که فرمودند «برای درمان درد شقیقه آیه ۸ از سوره آلعمران «رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ» را بخوانند» (۱۲).
درمان درد معده
آمده است که «هرکسی با ایمان و نیت خالص آیه ۸ سوره آلعمران «رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ» را با توجه به خدا و معنی آن بر خرما بخواند و خرما را به کسی که دچار درد معده است بدهد، شفا مییابد» (۱۳).
برای آسانی وضع حمل
از امام جعفر صادق (ع) نقل است که « اگر با اعتقاد و ایمان سوره آلعمران را با نیت خالص، توجه به خدا و معنی آن نوشته و زن حامله این سوره را به همراه داشته باشد، وضع حمل او آسان میشود» (۱۴).
رفع افکار فاسد و وسوس
آمده است که برای رفع وسواس و افکار فاسد « هر کس با ایمان آیات ۱۶ از سوره آلعمران «الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»، آیه ۱۷ از سوره آلعمران «الصَّابِرِینَ وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنْفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحَارِ» و آیه ۱۸ این سوره را «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِکَهُ وَأُولُوا الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ» بر شکر سفید با خلوص نیت و توجه به خدا و معنی آن قرائت کند و آن را به شبنمی که بر برگ درخت افتاده باشد حل نماید و به مدت چهار روز متوالی هر روز به اندازه یک مثقال از آن بخورد و در زمان غذا خوردن انجیر سفید بخورد افکار فاسد و وسواس از او دور میشود و همه سختیها بر او آسان خواهد شد» (۱۵).
حاجتروایی
از رسول خدا (ص) روایت است که فرمودند «هر کسی حاجتی داشته باشد سر بر سجده بگذارد و آیات ۲۶ سوره آلعمران «قُلِ اللَّهُمَّ مَالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِی الْمُلْکَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْکَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» و آیه ۲۷ این سوره «تُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَتُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیْلِ وَتُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَتُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ وَتَرْزُقُ مَنْ تَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ» را با نیت خالص و ایمان و توجه به خدا قرائت کند و پس از آن این دعا را بخواند « یا الله یا الله یا الله انت الذی لا اله الا انت وحدکَ لا شریکَ لک، تَجَبَّرتَ مِن أن یکونَ لَکَ وَلَدٌ و تعالَیتَ عن أن یکونَ لکَ شریکٌ و تَعَظّمتَ عن أن یکون لکَ شبیهٌ و شُبهَهٌ و قهرتَ عن أن یکونَ لکَ ضدٌ و تکَرّمتَ من أن یکون لک وزیرٌ یا الله إقض حاجتی» به فضل خدا حاجت او برآورده خواهد شد» (۱۶).
در امان ماندن از شر ظالم
در مورد در امان ماندن از شر ظالم ذکر شده است که « هر کس با اعتقاد آیات ۱۲۲ تا ۱۲۶ از سوره آلعمران «إِذْ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنکُمْ أَن تَفْشَلاَ وَاللّهُ وَلِیُّهُمَا وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» (۱۲۲)، «وَلَقَدْ نَصَرَکُمُ اللّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّهٌ فَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ» (۱۲۳)، «إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِینَ أَلَن یَکْفِیکُمْ أَن یُمِدَّکُمْ رَبُّکُم بِثَلاَثَهِ آلاَفٍ مِّنَ الْمَلآئِکَهِ مُنزَلِینَ» (۱۲۴)، «بَلَى إِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَیَأْتُوکُم مِّن فَوْرِهِمْ هَذَا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُم بِخَمْسَهِ آلافٍ مِّنَ الْمَلآئِکَهِ مُسَوِّمِینَ» (۱۲۵) و «وَمَا جَعَلَهُ اللّهُ إِلاَّ بُشْرَى لَکُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُکُم بِهِ وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ» (۲۶) را در هنگام نیمه شب جمعه با داشتن وضو بنویسد و زمانی که نماز صبح را به جا آورد، بنشیند و تا هنگام طلوع آفتاب ذکر و تسبیح بگوید و وقتی آفتاب درآمد دو رکعت نماز بخواند و در رکعت اول سوره حمد و آیهالکرسی را با نیت خالص و توجه به معنای آیه قرائت نماید و در رکعت دوم این نماز سوره حمد (فاتحه) و آیات ۲۸۵ تا ۲۸۶ از سوره بقره «آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَمَلآئِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَقَالُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَکَ رَبَّنَا وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ» (۲۸۵) و «لاَ یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْرًا کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَهَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ» (۲۸۶) را با ایمان و توجه به معنی آن بخواند و زمانی که سلام نماز را میدهد ۷ مرتبه استغفار کند و این جمله را بیان کند : «استغفرالله ربی و اتوب الیه» و پس از آن ۷ بار ذکر کند که «حَسبی اللهُ لا اله الا هو علیه توَکّلتُ و هو ربُّ العرشُ العظیم» و بعد از آن دوباره وضو بگیرد و این آیات را بنویسد و با خود به همراه داشته باشد اگر از ظالمی بترسد ترس او از ببین خواهد رفت و برای او قوت قلب حاصل میشود» (۱۷).
از بین بردن ناسازگاری زن
آمده است که «هرکسی با اعتقاد و ایمان آیه ۲۰۰ سوره آلعمران «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» را به نان جو یا نان گندم با خلوص نیت و توجه به خدا و معنی آیه بنویسد و به زن ناسازگار بدهد ناسازگاری او از بین خواهد رفت» (۱۸).
سخن پایانی
سوره آلعمران یکی از سورههای بزرگ قرآن است که ۲۰۰ آیه دارد، این سوره را به همراه سوره بقره زهراوان گفتهاند. خواندن سوره آلعمران فضیلتها و خواص فراوانی دارد از جمله اینکه قرائت آن برای حاجتروایی و درمان دردهای معده و سردرد و ایمنی از شر ظالم مفید است. همچنین ذکر شده است که نوشتن و به همراه داشتن آن موجب ازدیاد رزق و روزی، از بین بردن ناسازگاری زن و آسانی وضع حمل خواهد شد.لذا، توصیه میگردد جهت بهرهمندی از آثار و برکات معنوی، به تلاوت این سوره در فرصتهای ممکن اقدام نمایید.
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
پینوشت
- سوره آلعمران، ص ۱۲۳۶.
- سرمدی، سوره آلعمران، ص ۶۷۹.
- خرمشاهی، سوره بقره، ص ۱۲۳۶.
- همان، سوره آلعمران، ص ۱۲۳۶.
- سرمدی، سوره آلعمران، ص ۶۷۹.
- خرمشاهی، سوره آلعمران، ص ۱۲۳۶.
- مجمعالبیان، ج۲، ص ۷.
- البرهان، ج۳، ص ۲
- مجمعالبیان، ج۲، ص ۷.
- البرهان، ج۳، ص ۲
- همان.
- مکارمالاخلاق، ج۲، ص ۲۷۹.
- خواص آیات قرآن کریم، ص ۱۳.
- همان، ص ۳۴.
- همان، ص ۳۵.
- همان.
- همان، ۴۰.
- همان، ص ۴۴.
