خانه، مهمترین مکان یادگیری و یاد دهی

به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز، حجت الاسلام و المسلمین محمدیان، مشاور ستاد اقامه نماز در امور برنامه ریزی و نماز نسل نو، در سلسله یادداشتهای خود با عنوان “خانواده، سرچشمه تربیت دینی”، گفت: مادران می توانند در محیط زندگی، فرصت پرسش کودکان از چگونگی و چیستی و چرایی نماز را فراهم کنند..

متن یادداشت به شرح ذیل است:

باسمه‌تعالی

خانه می تواند مهمترین مکان یادگیری و یاد دهی باشد مشروط به اینکه بیش از همه مادران فرصت های یادگیری را فراهم آورده و با خلق موقعیت های آموختن، فرزندان را به پرسش گری تشویق نمایند. هر چند فرزندان، در سنین کودکی به صورت فطری با کنجکاوی های خود، پرسش از اطرافیان را آغاز می کنند. باید به این سوال ها به دین احترام نگریست و آنها را به مقتضای سن و سال آنها پاسخ داد. گاهی پرسش های بچه ها فراتر از فهم و سن آنهاست و گاه پرسش هایی را مطرح می کنند که درست نیست و گاهی سوال هایی را مطرح می کنند که پدر و مادرها برای پاسخ دادن به آنها باید خود بپرسند و یا مطالعه کنند.

در پاسخ دادن به پرسش های کودکان نباید آنها را دست به سر، یا خیالاتی کرد. گاهی با طرح یک پرسش و با بیان یک مثال می توان راه را برای پاسخ دقیق هموار کرد و یا آن را به تعویق انداخت. پرسش های کودکان بسیار متنوع است گاهی آنها از اشیا و اشخاص پیرامون خود سوال می کنند. این نشانه بسیار خوبی است که ذهن آنها فعال شده است و به اطراف خود به خوبی نگاه می کنند و این نشان علمی فکر کردن است. این توانایی را باید در فرزندانمان تقویت کنیم و آنها را با طرح این گونه پاسخ ها و مطالب که؛ تو چقدر حرف میزنی ؟ چرا پس از حرف زدن خسته نمی شوی؟ این سوالها را از کجا میاری؟

این برخورد درست و خوبی نیست. حتی اگر نمی خواهیم پاسخ دهیم می توانیم با فرصت خواستن از او، پرسش او را تایید و جواب را به بعد موکول کنیم.

پدر و مادر باید از پرسشگری فرزندان خود شادمان شوند. سوالهای خوب، بهتر از جواب هایی است فرزندان در برابر پرسش دیگران می دهند. حفظ متن کتابهای درسی یا متونی که با ضرب و زور اطرافیان، کودکان تکرارکرده و حفظ می کنند، فقط حافظه آنان را تقویت می کند. توانایی ذهنی و قدرت فکری را در آنان تقویت نمی کند.

شاید دوستان این ضرب المثل را شنیده اند ( طوطی وار سخن گفتن ) طوطی، آنچه را که براساس تکرار تقلید می کند، دانش محسوب نمی شود. او نمی تواند با آنچه بر زبان می راند مجهول دیگران را حل کند و یا معلومات جدیدی را کسب کند.

مادران می توانند در محیط زندگی، فرصت پرسش کودکان از چگونگی و چیستی و چرایی نماز را فراهم کنند.

آنها در چنین موقعیت هایی شاید بپرسند: چرا نماز میخوانیم ؟ جواب شما شاید او را به پرسش دیگری برساند: مگر خداوند به نماز ما احتیاج دارد؟ پاسخ خوب شما می تواند به پرسش های دیگری نیز منجر شود: اگر نماز نخوانیم خدای مهریان چرا از ما قهر می کند؟

چگونه نماز بخوانیم خداوند از ما راضی بشود؟ چرا نماز هایمان را یکجا نمی خوانیم ؟ چرا بابا نماز خود را با صدای بلند می خواند ولی مامان آهسته نماز می خواند؟

خدا چگونه نماز خواندن ما را می بیند؟ بابا اگر با صدای بلند نماز می خواند، خداوند صدای او را زودتر می شنود؟

خداوند الان کجا هست که نماز خواندن ما را میبیند ؟

اینها نمونه های سوالهای کودکان است که از مشاهده رفتار دینی ما و انجام فرائض به ذهن او خطور می کند. البته این نشانه خوبی از توجه او به رفتار والدین است اما مطلوبترین عکس العمل در برابر این پرسش های خوب، پاسخگویی همراه با لطف و مهربانی و حوصله نمودن و در کنار فرزند قرار گرفتن در دریافت پاسخ هست. به همین خاطر همیشه به والدین و خانواده های جوان توصیه می شود، مطالعات خود و حضور در جلسات آموزش خانواده و مشاوره های مذهبی با کارشناسان را در جهت تربیت دینی فرزندان و پرورش حرّ مذهبی در آنان در سنین زیر ده سال را جدی بگیرند.

به همین خاطر در این بخش من چند کتاب را برای خواندن و حتی ورق زدن پدران و مادران جوان معرفی می کنم.

۱– کودکان ما، یدالله جهانگرد

۲- کتاب یاد شیرین او، ناصر نادری

۳- روش دعوت به نماز، سیدجواد بهشتی

۴- آشنایی با نماز، محسن قرائتی

۵- انتقال مفاهیم دینی به کودکان، مرکز پژوهش های صدا و سیما